Hoài Niệm Trung Thu Xưa

Nhớ Trung Thu



Tôi muốn quên Trung Thu thời thơ ấu.
Song thân tôi khuất bóng đã từ lâu
Nay lại thêm quê hương tôi đã mất
Trung Thu quê người, nhớ để thêm sầu.

01-9-2021.
Lão Mã Sơn
Ánh Nguyệt Trung Thu



Trung Thu trăng lộng sắc vàng
Núi sông bừng sáng trần gian mỹ miều
Chị Hằng vành vạnh đáng yêu
Gợi hồn thi sĩ nguồn triều thơ dâng
Vì vu tiếng gió hoà ngân
Cỏ hoa rung động bâng khuâng rộn ràng
Hàng tre khóm trúc điệu đàng
Lung linh cành lá mơn man bóng ngà
Bên hiên bánh dẻo chung trà
Câu thơ Lục Bát hương pha ngọt ngào
Đêm thanh lòng bỗng dạt dào
Dường như ánh nguyệt trên cao mỉm cười…

Phương Hoa
Nhớ Trăng Xưa

Có một mùa Trăng rất xa xôi
Thuở bé thơ lên chín lên mười
Trăng về để lòng tôi nao nức
Phá cỗ trăng rằm thật là vui

Mẹ làm bánh nướng, bánh dẻo thơm
Ba mua cho tôi chiếc lồng đèn
Xanh xanh đỏ đỏ màu rực rỡ
Ngọn nến lung linh đẹp tuyệt vời

Hội đêm rằm bóng Trăng chơi vơi
Chú Cuội chị Hằng đang mỉm cười
Tôi và lũ bạn đi khắp xóm
Ô kìa, Trăng vẫn ở trên trời!!

Tôi đã ngắm Trăng với mộng mơ
Ước như trong chuyện cổ tích xưa
Được lên Cung Trăng chơi thỏa thích
Giấc ngủ đêm Thu với sao khuya

Ngày Trăng năm ấy đã lụi tàn
Quê hương tan tác cảnh ly tan
Ba tôi, mẹ tôi …không còn nữa
Nhìn Trăng, tôi khóc …nhớ mênh mang …

KimLoan
Trăng Cô Đơn



Ta nhìn trăng tuốt ở trên cao
Sao trăng không nói một lời nào
Quanh trăng sương khói mây mờ phủ
Như cõi lòng ta buồn biết bao


Nhớ ánh trăng vàng xưa rất xưa
Những ngày anh đến đón và đưa
Hai đứa trong tay chân đếm bước
Trên bãi cát vàng sóng lưa thưa


Trăng sáng ngập lòng trăng sáng quá
Rọi cả đất trời biển bao la
Hồn ta chìm đắm trong ngây ngất
Môi mắt mỉm cười tim nở hoa


Ngày ấy xa rồi xa rất xa
Đêm nay trăng lẻ chỉ còn ta
Trăng không sáng tỏ như ngày trước
Mây mù sương phủ tình phôi pha…

Phamphanlang
Gởi Anh Một Ánh Trăng Thu




Em sẽ gởi anh một ánh trăng,
Món qùa em để dành cả năm,
Trăng mùa Thu bao giờ cũng đẹp,
Mùa Thu đã đến rồi đó anh.

Anh có thao thức để đón trăng?
Mùa Thu rạo rực ở ngoài sân,
Tiếng chuông gió, gió mùa Thu đến,
Với mùi hoa hồng lúc nửa đêm.

Tình em đầy như ánh trăng rằm,
Trăng trên cao mà tình thì gần,
Ngắm trăng như có em bên cạnh,
Ánh trăng vàng soi một đêm thanh.

Trăng trung thu từ thời trẻ con,
Theo em cho đến khi lớn khôn,
Từ khi yêu anh em mơ ước,
Vầng trăng tròn đẹp tình nhân duyên.

Em không là ánh trăng mùa đông,
Trăng mùa đông mờ và xa xăm,
Chắc anh và em sẽ buồn lắm,
Sẽ lạnh vì chúng mình cách ngăn.

Em không là ánh trăng cuối mùa,
Nửa vầng trăng khuyết thấy bơ vơ,
Câu thơ tình nửa vời khắc khoải,
Ánh trăng nửa vời lòng mong chờ.

Cả đời em là ánh trăng Thu,
Gởi về anh những lời hẹn hò,
Dù anh và em không duyên nợ,
Em vẫn của anh như ước mơ.

Nguyễn Thị Thanh Dương.
( Sept. 09, 2018)
Tình Chú Cuội Già

 


Anh là chú cuội đợi trăng rằm
Ngàn năm em vẫn tuổi mười lăm
Áo pha lê phủ mình bạch ngọc
Em du dương bước nhập cung Hằng

Anh để trâu ăn lúa người ta
Ôm mối tình si ngủ gốc đa
Em nhân chứng tình yêu thiên hạ
Mà quên đi tình chú cuôi già

Cuộc tồn sinh là những viễn du
Anh theo em phiêu lãng ngàn thu
Tháng Tám Trung Thu mùa lễ hội
Em vân du óng ả giữa trời

Thế gian ví đẹp tựa Hằng Nga
Dáng thanh mày đẹp nét kiêu sa
Thi sĩ ôm trăng trầm đáy nước
Biết bao người đắm nguyệt say hoa

Riêng cuội hẩm hiu buồn tủi phận
Góc trời dưới bóng một tàn cây
Dù em có đến ngày nguyệt tận
Anh vẫn say mê một khối tình

Em có nghe tiếng hát trẻ thơ
Chú cuội gìa ôm một giấc mơ
Muốn lên cung trăng cười chú cuội
Hãy hỏi ông trời mượn cái thang

Lê Mỹ Hoàn
Trăng Thơ Ngây


Nguyệt chẳng là ai, chỉ bóng Trăng
Cho em dõi mắt suốt đêm rằm
Tìm trong bóng dáng Nàng Trăng ấy
Có anh chăng? Em cứ ngóng trông…

Anh hứa hôm qua nhưng không đến
Em thẫn thờ…hết ra lại vào…
Đêm khuya càng thấm buồn…mong nhớ
Bao câu quay quắt…tại vì sao?

Cầu khẩn cho trời sáng thật mau
Nhưng Trăng lơ lững mãi trên đầu
Em dỗi chị Hằng…hờn Chú Cuội
Anh nói dối…cho lòng em đau…

Hôm sau Anh đến, em cương quyết
Không thèm mở cửa, chẳng ra chào
Anh vui…mấy đứa em tíu tít
Em nép bên song…nước mắt trào!

Kim Phú
Cô Liêu

Sông thu nhè nhẹ sóng cô  liêu 
Chiếm lấy hồn ta suốt buổi chiều 
Thoảng tiếng chuông chùa Thiên Mụ gọi  
Ru hồn mục tử tiếng thông reo 

Cảnh đó người đây sầu cổ độ 
Người về Tây Trúc gió trăng theo 
Đêm tiếp nối ngày… mòn mỏi đợi 
Hồn ta tơ tưởng một đôi điều…

Thư Khanh
Seattle- 2021 
Nửa Vầng Trăng Thu





Tiễn người về bến sông xưa
Nơi đây buồn bã gió mưa tơi bời
Mỗi người đi mỗi phương trời
Gặp nhau ứa lệ nghẹn lời nói năng.

Nợ người có nửa vầng trăng
Mà chưa đền trả nên vầng trăng nghiêng
Nợ người nửa khối tình riêng
Nửa đời biền biệt qua miền lưu vong.

Ánh trăng soi bước long đong
Mỗi người ôm một nửa vòng trăng quay
Người đi nước mắt còn đầy
Ta về nửa tỉnh nửa say giữa đời.

Thu này lạnh lắm Thu ơi!
Lá vàng sao cứ rơi hoài chẳng ngưng.


Đăng Nguyên
Thu 2008
Ánh Trăng

 

Ông giẳng ông giăng
Dạo này ra răng?
Có tròn vành vạch
Hay trốn trong chăn?

Mong ngày sáng trăng
Không mưa giăng giăng
Mồm xơi bánh dẻo
Nhấp chén trà thanh

Làm thơ lăng nhăng
Thương nhớ lăng quăng
Trăng mờ trăng tỏ
Dạ nhớ bâng khuâng

Đêm nay sáng trăng
Ngồi ngắm chị Hằng
Ánh trăng rọi sáng
Rạo rực lăn tăn

Thúy M
9/19/21
Trăng Thu Còn Một Nửa



Lấp ló ánh trăng Thu
Bơi theo dòng biển nhớ
Ngày ấy vui rạng rỡ
Kỷ niệm đẹp như mơ

Đêm Rằm khó thể ngơ
Xốn xao không thể ngủ
Ký ức đường phố cũ
Huyễn hoặc ánh trăng thơ

Hạnh phúc thay vào giờ
Trà thơm cùng hưởng bánh
Dù trời khuya rất lạnh
Khoảng sương trắng xa xăm

Hôm nay cũng trăng rằm
Nỗi buồn dâng cao vợi
Quê hương hoài ngóng đợi
Âm vang tiếng xưa đầy

Lơ lửng xám làn mây
Chờ Hằng, Cuội đêm vắng
Cây cỏ đang thầm lặng
Dăm lá rơi bên thềm

Đâu đây khúc nhạc êm
Sao lòng nghe ủ rũ
Trầm tư về lối cũ
Quạnh quẽ mùa Trung Thu

Minh Thuý Thành Nội
Tháng 9/19/2021
Vỡ Ánh Trăng Thề


Đêm yên tĩnh lặng như tờ
Trăng buồn say ngủ sương mờ mịt rơi
Từ khi cách biệt đôi trời
Hồn đơn lạc nẽo vẫn vời vợi thương
Dư âm khúc nhạc đêm trường
Rừng khuya trở giấc giữa Mường, Mán xa
Đâu đây eo óc canh gà
Lòng nghe thương nhớ mái nhà ái ân
Tay nâng dĩ vãng ân cần
Một thời người đã quên dần hay sao?
Tìm trong ký ức hôm nào
Trăng thề đã vỡ niềm đau vẫn còn
Môi tôi giờ nhạt màu son
Hồn tôi lạc bước lối mòn đã đi
Trăng kia rơi lệ làm chi
Để cho thục nữ ướt mi tủi hờn!!!

ViVân
Trăng Ly Biệt


Ngày rằm đêm ấy nhiều trăng quá
Trăng trải vàng lên khắp lối đi
Hai người bên nhau đi chầm chậm
Biệt ly còn biết nói năng gì
Thi sĩ Huyền Kiêu có bài thơ *
Nỗi sầu cao quá, lên cao quá
Lên tới “Khuê “ rồi vẫn bơ vơ …

Sao Khuê

*Hiu hắt trăng khuya lạnh bốn bề
Ý sầu lên vụt đến sao Khuê
Tương Biệt Dạ. (Huyền Kiêu)
Vào Thu


    


(Mùa Thu bên hiên)

   Tháng Tư vừa sang. Mùa gì sẽ đến, Hạ hay Thu? Mùa thi về thì phải và cũng là ngày sắp chia tay. Hè lại về!

Xa quê hương xa cả mái trường,
Xa hàng phượng v
ỹ vươn mình trổ hoa

Hè về ba tháng chia xa
Chợt mình tỉnh mộng! Thu qua xứ người.

      Ồ, Thì ra không phải quê nhà, mà ta đang đi vào mùa thu xứ người!
      Đấy là tâm trạng của người xa xứ.Trời Melbourne đã chuyển mùa se lạnh, lá trở mình chợt biết thu về.
      Thu vừa về rồi đó! Mùa thu nơi đây đẹp lạ lùng như chặng đường đời của một thời con gái. Ba màu hài hòa trong một chiếc lá. Màu xanh như sức sống vươn cao, mặn mòi của tuổi ngọc. Tuổi thanh xuân một thoáng hiền hòa, khoác chiếc áo màu vàng lám dáng làm duyên, và một màu đỏ thắm như trái tim rạo rực của m
ột thời khi biết nhớ nhung và yêu say đắm.
      Tôi ra đời vào mùa thu, rồi từ giã quê hương cũng vào tiết thu, nên tôi yêu  thu vàng với những chiếc lá rơi, nhưng lại vẫn vơ lo sợ những buổi chiều xuống vội.
      Bất chợt những câu thơ ca ngợi tình thu làm lòng tôi thổn thức, xao động một góc trời. Hai phương trời  cách biệt, mặt không giáp mặt nhưng có bao giờ lòng người chợt giao tiếp với tình thu?

      Đêm xuống, khoác áo len ra hàng hiên tìm lấy bóng, gió lùa những chiếc lá reo vi vu, cái se lạnh làm chùng nhịp đập của tim, tôi rùng mình thu người cho thêm ấm. Thời tiết Melbourne cũng chẳng khác gì tính tình của con gái, một ngày có bốn mùa. Ai lần đầu đặt chân đến đây, cho là thời tiết khắc nghiệt, lạ lùng, mới thấy tia nắng đầu ngày lung linh xuyên qua kẽ lá, lóng lánh những hạt sương đọng trên cành, phút chốc gió lùa cây nghiêng,  hoa rụng. Trời u ám kéo mây, chợt mưa rơi lạnh buốt lòng. Trời thảm sầu, lòng cũng hắt hiu!
      Trong sâu thẳm cũng vấy lên niềm mơ ước, ước được người làm ấm lại đôi tay, một âu yếm được choàng vai, hay tựa đầu kể lể những gì thuộc về ta.
      Được nghe lời ngọt ngào ai đọc những vần thơ, mô tả mắt em là một hồ thu gợn sóng, ướm lời thương yêu sâu sắc của một thời. Tuy thẹn lòng mắt mình không đẹp như thơ ai, nhưng cũng đủ một khoảnh trời thu để nhốt bóng. Cuộc đời ta đã bao mùa lá đổ? Lòng se sắt với tháng ngày đằng đẵng trôi qua? Thấy lòng trống trải mênh mông. Đôi lúc chạnh lòng muốn xoay ngược một vòng quay trái đất, để không phải nơi  này thức thì người trăn trở, sáng bên người thì nơi đây thao thức từng canh, để tiếng thở dài không vang vọng trong đêm, làm nhói lòng và thương xót cuộc đời qua.

    Đêm nơi này sắp tàn rồi đó! Chỉ mình ôm gọn mùa thu, mưa nhè nhẹ rơi, gió lắt lay chiếc lá nửa vàng, xanh, đỏ như những chiếc đèn hoa. Có cảm giác như đang thắp thêm ánh sáng gửi đến bên người, để thu chỉ vừa chạm ngõ, lá đừng vội úa vàng, lìa cành sớm tung bay. Vì tôi không đủ trọn đôi tay nhặt lá, đếm từng chiếc lá như đếm nỗi hoài mong.

      Môt buổi sáng tinh mơ, trời còn lắng trong sương mờ, khoác vội chiếc áo gió đi rong, lang thang ra công viên, mặt đất vừa đủ ướt vì cơn mưa đêm qua, cây cối trở nên tươi mát và khí trời cũng dễ chịu cho lòng người. Nhìn những người lớn tuổi đi dạo chung quanh, họ cũng tay trong tay và nói cười vui vẻ. Ở tuổi đời còn lại hình như cái tình thâm trầm và đầm ấm hơn!? Tôi chợt tìm được trong lá vàng kia cũng thế, trổ màu, từng chiếc lơ lửng mong manh nhưng vẫn cố bám vào nhánh cây khoe sắc..Thu chưa qua mà lá nhỉ?
      Nắng đầu ngày bắt đầu ló dạng, Bỗng vang lên cùng một tiếng “Ồ!” trầm trồ ca ngợi một tuyệt tác thiên nhiên, mọi người ngước nhìn bầu trời, nụ cười thỏa ước, ánh mắt tràn ngập niềm vui. Trong mắt tôi một bức tranh sống động, Cơn gió vô tình nhẹ lay, những giọt mưa đêm qua còn bám cành chờ đợi rắc nhẹ xuống, cuốn theo những chiếc lá vàng lóng lánh ánh nắng mai, lả lướt trên không, như những viên kim cương rực rỡ. 
      Như ai đó hay nói về điều ước của sao băng. Tôi thầm bảo lòng, xin mùa thu cho tôi một điều ước
      Mùa thu ơi! Điều ước mơ tôi có to lớn lắm không, thu có vui lòng không thu hỡi!? Nếu thu ngại ngần tôi sẽ nhờ chút gió khơi hương, gom trọn cuộc tình chắp cánh cùng thu. Lá rơi …rơi  thật dịu dàng ..nhẹ phủ dày lên cuộc tình, cho tình mặc áo mới nhé thu!

Thở đi gió!
Lá vương rạo rực
Ướp hương yêu
Ngất ngưởng men cay
Đêm ngây ngất, chân đi lạc bước
Vào rừng yêu, vấp ngã cơn say


Thở đi gió!
Lá cuộn tròn mặt đất
Tình lao xao!
Trời đất chao nghiêng
Lá nương gió lăn triền dốc đổ
Tắt ngàn sao! Lá ngủ bình yên


Men cay!
Tình say!
Lá reo
Gió thở
Lá ngạt ngào
Hương ủ rừng thu
Kim Oanh
Mùa Thu Melbourne, Australia
Les EtoilesI (Alphonse Daudet) – Một Ông Sao Sáng, Hai Ông Sao Sáng

LES ETOILES
Alphonse DAUDET
Récit d’un berger provençal


Du temps que je gardais les bêtes sur le Luberon, je restais des semaines entières sans voir âme qui vive, seul dans le pâturage avec mon chien Labri et mes ouailles. De temps en temps l’ermite du Mont-de-l’Ure passait par là pour chercher des simples ou bien j’apercevais la face noire de quelque charbonnier du Piémont ; mais c’étaient des gens naïfs, silencieux à force de solitude, ayant perdu le goût de parler et ne sachant rien de ce qui se disait en bas dans les villages et les villes. Aussi, tous les quinze jours, lorsque j’entendais, sur lechemin qui monte, les sonnailles du mulet de notre ferme m’apportant les provisions de quinzaine, et que je voyais apparaître peu à peu, au-dessus de la côte, la tête éveillée du petit miarro (garçon de ferme), ou la coiffe rousse de la vieille tante Norade, j’étais vraiment bien heureux. Je me faisais raconter les nouvelles du pays d’en bas, les baptêmes, les mariages ; mais ce qui m’intéressait surtout, c’était de savoir ce que devenait la fille de mes maîtres, notre demoiselle Stéphanette, la plus jolie qu’il y eût à dix lieues à la ronde. Sans avoir l’air d’y prendre trop d’intérêt, je m’informais si elle allait beaucoup aux fêtes, aux veillées, s’il lui venait toujours de nouveaux galants ; et à ceux qui me demanderont ce que ces choses-là pouvaient me faire, à moi pauvre berger de la montagne, je répondrai que j’avais vingt ans et que cette Stéphanette était ce que j’avais vu de plus beau dans ma vie.


Or, un dimanche que j’attendais les vivres de quinzaine, il se trouva qu’ils n’arrivèrent que très tard. Le matin je me disais : « C’est la faute de la grand’messe ; » puis, vers midi, il vint un gros orage, et je pensai que la mule n’avait pas pu se mettre en route à cause du mauvais état des chemins. Enfin, sur les trois heures, le ciel étant lavé, la montagne luisante d’eau et de soleil, j’entendis parmi l’égouttement des feuilles et le débordement des ruisseaux gonflés les sonnailles de la mule, aussi gaies, aussi alertes qu’un grand carillon de cloches un jour de Pâques. Mais ce n’était pas le petit miarro, ni la vieille Norade qui la conduisait. C’était… devinez qui !… notre demoiselle, mes enfants ! notre demoiselle en personne, assise droite entre les sacs d’osier, toute rose de l’air des montagnes et du rafraîchissement de l’orage.


Le petit était malade, tante Norade en vacances chez ses enfants. La belle Stéphanette m’apprit tout ça, en descendant de sa mule, et aussi qu’elle arrivait tard parce qu’elle s’était perdue en route ; mais à la voir si bien endimanchée, avec son ruban à fleurs, sa jupe brillante et ses dentelles, elle avait plutôt l’air de s’être attardée à quelque danse que d’avoir cherché son chemin dans les buissons. Ô la mignonne créature ! Mes yeux ne pouvaient se lasser de la regarder. Il est vrai que je ne l’avais jamais vue de si près. Quelquefois l’hiver, quand les troupeaux étaient descendus dans la plaine et que je rentrais le soir à la ferme pour souper, elle traversait la salle vivement, sans guère parler aux serviteurs, toujours parée et un peu fière… Et maintenant je l’avais là devant moi, rien que pour moi ; n’était-ce pas à en perdre la tête ?


Quand elle eut tiré les provisions du panier, Stéphanette se mit à regarder curieusement autour d’elle. Relevant un peu sa belle jupe du dimanche qui aurait pu s’abîmer, elle entra dans le parc, voulut voir le coin où je couchais, la crèche de paille avec la peau de mouton, ma grande cape accrochée au mur, ma crosse, mon fusil à pierre. Tout cela l’amusait.


– Alors c’est ici que tu vis, mon pauvre berger ? Comme tu dois t’ennuyer d’être toujours seul ! Qu’est-ce que tu fais ? À quoi penses-tu ?…


J’avais envie de répondre : « À vous, maîtresse, » et je n’aurais pas menti ; mais mon trouble était si grand que je ne pouvais pas seulement trouver une parole. Je crois bien qu’elle s’en apercevait, et que la méchante prenait plaisir à redoubler mon embarras avec ses malices :


– Et ta bonne amie, berger, est-ce qu’elle monte te voir quelquefois ?… Ça doit être bien sûr la chèvre d’or, ou cette fée Estérelle qui ne court qu’à la pointe des montagnes…


Et elle-même, en me parlant, avait bien l’air de la fée Estérelle, avec le joli rire de sa tête renversée et sa hâte de s’en aller qui faisait de sa visite une apparition.
– Adieu, berger.
– Salut, maîtresse.


Et la voilà partie, emportant ses corbeilles vides.
Lorsqu’elle disparut dans le sentier en pente, il me semblait que les cailloux, roulant sous les sabots de la mule, me tombaient un à un sur le cœur. Je les entendis longtemps, longtemps ; et jusqu’à la fin du jour je restai comme ensommeillé, n’osant bouger, de peur de faire en aller mon rêve. Vers le soir, comme le fond des vallées commençait à devenir bleu et que les bêtes se serraient en bêlant l’une contre l’autre pour rentrer au parc, j’entendis qu’on m’appelait dans la descente, et je vis paraître notre demoiselle, non plus rieuse ainsi que tout à l’heure, mais tremblante de froid, de peur, de mouillure. Il paraît qu’au bas de la côte elle avait trouvé la Sorgue grossie par la pluie d’orage, et qu’en voulant passer à toute force elle avait risqué de se noyer. Le terrible, c’est qu’à cette heure de nuit il ne fallait plus songer à retourner à la ferme ; car le chemin par la traverse, notre demoiselle n’aurait jamais su s’y retrouver toute seule, et moi je ne pouvais pas quitter le troupeau. Cette idée de passer la nuit sur la montagne la tourmentait beaucoup, surtout à cause de l’inquiétude des siens. Moi, je la rassurais de mon mieux :
– En juillet, les nuits sont courtes, maîtresse… Ce n’est qu’un mauvais moment.
Et j’allumai vite un grand feu pour sécher ses pieds et sa robe toute trempée de l’eau de la Sorgue. Ensuite j’apportai devant elle du lait, des fromageons ; mais la pauvre petite ne songeait ni à se chauffer, ni à manger, et de voir les grosses larmes qui montaient dans ses yeux, j’avais envie de pleurer, moi aussi.


Cependant la nuit était venue tout à fait. Il ne restait plus sur la crête des montagnes qu’une poussière de soleil, une vapeur de lumière du côté du couchant. Je voulus que notre demoiselle entrât se reposer dans le parc. Ayant étendu sur la paille fraîche une belle peau toute neuve, je lui souhaitai la bonne nuit, et j’allai m’asseoir dehors devant la porte… Dieu m’est témoin que, malgré le feu d’amour qui me brûlait le sang, aucune mauvaise pensée ne me vint ; rien qu’une grande fierté de songer que dans un coin du parc, tout près du troupeau curieux qui la regardait dormir, la fille de mes maîtres, — comme une brebis plus précieuse et plus blanche que toutes les autres, — reposait, confiée à ma garde. Jamais le ciel ne m’avait paru si profond, les étoiles si brillantes… Tout à coup, la claire-voie du parc s’ouvrit et la belle Stéphanette parut. Elle ne pouvait pas dormir. Les bêtes faisaient crier la paille en remuant, ou bêlaient dans leurs rêves. Elle aimait mieux venir près du feu. Voyant cela, je lui jetai ma peau de bique sur les épaules, j’activai la flamme, et nous restâmes assis l’un près de l’autre sans parler. Si vous avez jamais passé la nuit à la belle étoile, vous savez qu’à l’heure où nous dormons, un monde mystérieux s’éveille dans la solitude et le silence. Alors les sources chantent bien plus clair, les étangs allument des petites flammes. Tous les esprits de la montagne vont et viennent librement ; et il y a dans l’air des frôlements, des bruits imperceptibles, comme si l’on entendait les branches grandir, l’herbe pousser. Le jour, c’est la vie des êtres ; mais la nuit, c’est la vie des choses. Quand on n’en a pas l’habitude, ça fait peur… Aussi notre demoiselle était toute frissonnante et se serrait contre moi au moindre bruit. Une fois, un cri long, mélancolique, parti de l’étang qui luisait plus bas, monta vers nous en ondulant. Au même instant une belle étoile filante glissa par-dessus nos têtes dans la même direction, comme si cette plainte que nous venions d’entendre portait une lumière avec elle.
– Qu’est-ce que c’est ? me demanda Stéphanette à voix basse.
– Une âme qui entre en paradis, maîtresse ; et je fis le signe de la croix.


Elle se signa aussi, et resta un moment la tête en l’air, très recueillie. Puis elle me dit :
– C’est donc vrai, berger, que vous êtes sorciers, vous autres ?
– Nullement, notre demoiselle. Mais ici nous vivons plus près des étoiles, et nous savons ce qui s’y passe mieux que des gens de la plaine.

Elle regardait toujours en haut, la tête appuyée dans la main, entourée de la peau de mouton comme un petit pâtre céleste :
– Qu’il y en a ! Que c’est beau ! Jamais je n’en avais tant vu… Est-ce que tu sais leurs noms, berger ?
– Mais oui, maîtresse… Tenez ! juste au-dessus de nous, voilà le Chemin de saint Jacques (la voie lactée). Il va de France droit sur l’Espagne. C’est saint Jacques de Galice qui l’a tracé pour montrer sa route au brave Charlemagne lorsqu’il faisait la guerre aux Sarrasins[2]. Plus loin, vous avez le Char des âmes(la grande Ourse) avec ses quatre essieux resplendissants. Les trois étoiles qui vont devant sont les Trois bêtes, et cette toute petite contre la troisième c’est le Charretier. Voyez-vous tout autour cette pluie d’étoiles qui tombent ? ce sont les âmes dont le bon Dieu ne veut pas chez lui… Un peu plus bas, voici le Râteauou les Trois rois (Orion). C’est ce qui nous sert d’horloge, à nous autres. Rien qu’en les regardant, je sais maintenant qu’il est minuit passé. Un peu plus bas, toujours vers le midi, brille Jean de Milan, le flambeau des astres (Sirius). Sur cette étoile-là, voici ce que les bergers racontent. Il paraît qu’une nuit Jean de Milan, avec les Trois rois et la Poussinière (la Pléiade), furent invités à la noce d’une étoile de leurs amies. La Poussinière, plus pressée, partit, dit-on, la première, et prit le chemin haut. Regardez-la, là-haut, tout au fond du ciel. Les Trois rois coupèrent plus bas et la rattrapèrent ; mais ce paresseux de Jean de Milan, qui avait dormi trop tard, resta tout à fait derrière, et furieux, pour les arrêter, leur jeta son bâton. C’est pourquoi les Trois rois s’appellent aussi le Bâton de Jean de Milan… Mais la plus belle de toutes les étoiles, maîtresse, c’est la nôtre, c’est l’Étoile du berger, qui nous éclaire à l’aube quand nous sortons le troupeau, et aussi le soir quand nous le rentrons. Nous la nommons encore Maguelonne, la belle Maguelonne qui court après Pierre de Provence(Saturne) et se marie avec lui tous les sept ans.
– Comment ! berger, il y a donc des mariages d’étoiles ?
– Mais oui, maîtresse.


Et comme j’essayais de lui expliquer ce que c’était que ces mariages, je sentis quelque chose de frais et de fin peser légèrement sur mon épaule. C’était sa tête alourdie de sommeil qui s’appuyait contre moi avec un joli froissement de rubans, de dentelles et de cheveux ondés. Elle resta ainsi sans bouger jusqu’au moment où les astres du ciel pâlirent, effacés par le jour qui montait. Moi, je la regardais dormir, un peu troublé au fond de mon être, mais saintement protégé par cette claire nuit qui ne m’a jamais donné que de belles pensées. Autour de nous, les étoiles continuaient leur marche silencieuse, dociles comme un grand troupeau ; et par moments je me figurais qu’une de ces étoiles, la plus fine, la plus brillante, ayant perdu sa route, était venue se poser sur mon épaule pour dormir…

LES ETOILES
dans ” Lettres de mon Moulin”
Alphonse DAUDET


MỘT ÔNG SAO SÁNG, HAI ÔNG SÁNG SAO *1/ -Alphonse DAUDET
Thái Lan dịch


Chuyện kể của một mục đồng vùng Provence


Thuở ấy, lúc còn phải giữ đàn cừu ở khối núi Luberon *2/, tôi thường thui thủi một mình trong nhiều tuần liên tiếp mà không có một bóng người bén mảng đến , chỉ có chú chó Labri và những con vật yêu dấu kia thôi. Họa hoằn chỉ có ngài đạo sĩ ở Mont-de l’Ure đi ngang qua để tìm kiếm thảo dược, hoặc khá hơn là tôi chỉ nhìn thấy gương mặt đen đủi của các anh thợ làm than củi của vùng Piémont: nhưng quý vị à, đó chỉ là những người dân chất phác , luôn im lặng vì họ đã cô đơn quen rồi, đã mất hứng thú ba hoa từ lâu và không hề biết tin tức hoặc lời đồn đại gì từ làng mạc phố phường ở nơi xa xôi, dưới thung lũng kia… Bởi thế, cứ mỗi hai tuần, khi tôi nghe tiếng leng keng từ cái chuông đeo cổ của chú la thân mến từ nông trại đang từ từ bước trên con đường mòn dẫn lên núi , và rồi tôi thấy gương mặt của chú bé giúp việc rất lanh lợi (miarro), hoặc cái nón màu đỏ hung của dì Norade luống tuổi ở nông trại dần dần nhô lên ở sườn đồi đang mang thực phẩm cho tôi, là tôi cảm thấy rất vui sướng. 


Tôi rất háo hức nghe họ kể về tin tức của “xứ sở” dưới thung lũng, những ai đã được nhận lãnh phép rửa tội, ai sẽ là cô dâu chú rể tương lai; nhưng điều làm cho tôi yêu thích nhất, đó là biết tin về cô con gái của ông bà chủ, cô nương Stéphanette, người thiếu nữ đẹp nhất trong vùng đồi núi này. Tôi làm bộ hỏi thăm sơ sài, mà ra vẻ như không chú ý lắm, xem thử cô nàng có đi dự lễ lạc tiệc tùng nhiều không, cô có sang hàng xóm chuyện trò vào chiều tối không, rằng có nhiều chàng trai đi theo tán tỉnh không; và nếu có ai hỏi tôi muốn biết những chuyện đó để làm chi, đối với một kẻ chăn cừu nghèo nàn như tôi trên núi cao kia, thì tôi sẽ trả lời họ rằng tôi nay đã hai mươi tuổi rồi và rằng cô nàng ấy là điều tuyệt mỹ nhất mà tôi chưa bao giờ nhìn thấy trong suốt cuộc đời của tôi.


Nhưng rồi, vào một ngày chủ nhật, khi tôi đang trông ngóng thực phẩm – hôm đó họ đến rất trễ – buổi sáng tôi tự an ủi: ” Chắc họ đi xem lễ ngày chủ nhật đó”; rồi đến trưa thì một cơn giông ập đến, thế là tôi nghĩ rằng con la không thể lên đường được vì lối đi lầy lội khó bước. Nhưng rồi đến khoảng ba giờ chiều, lúc trời quang đãng, ngọn núi đã bóng loáng nước mưa và rực rõ ánh dương, và chen lẫn trong tiếng mưa rỉ giọt từ những cành lá và những ngọn suối tràn bờ là tiếng nhạc chuông leng keng reo vang của chú la thân yêu, ôi sao nghe thật êm tai, thật linh động như thể tiếng chuông ngân thánh thót vào lễ Phục Sinh… Nhưng mà! Người dẫn con la lại không phải chú bé giúp việc, cũng không phải cô Norade nhiều tuổi đâu. Mà đó là…quý vị có đoán ra là ai không!… chính cô tiên nữ đó, các bạn ạ! Thật vậy, chính cô ấy, đích thân cô ấy đang ngồi ngay ngắn giữa những túi đan bằng mây, gương mặt hồng hào vì hương đồng nội núi rừng và không khí mát dịu sau cơn mưa giông.


Chú bé thì bị bịnh, dì Norade đang trong kỳ nghỉ ngơi và đến nhà con cháu dì. Cô Stéphanette xinh đẹp vừa cho tôi biết những tin tức ấy vừa bước xuống khỏi con la, và cũng nói rằng cô đến muộn bởi vì cô bị lạc đường; nhưng rồi khi nhìn thấy cô nàng ăn mặc đẹp như thế, với dãi lụa là đầy màu sắc hoa lá, với chiếc váy rực rỡ đầy cả ren rua , tôi trông như cô ta rề rà nhảy nhót vui đùa rồi đi trễ hơn là bị lạc lối và mày mò đường đi trong đám bụi cây. Ôi sinh vật bé xinh mới đáng yêu làm sao! Tôi ngắm nhìn nàng mãi không chán. Tôi chưa bao giờ được nhìn nàng ở một cự ly gần như thế. Đôi lúc vào mùa đông, khi bầy cừu đã no cỏ và xuống bình nguyên, tôi về nông trại để ăn tối, cô ấy chỉ vút ngang một thoáng, không nói lời nào với đám người nô bộc, luôn luôn chải chuốt và có vẻ hơi kiêu hãnh… Thế mà bây giờ, cô ấy ở ngay trước mặt tôi đây nè, và cô là chỉ của mỗi riêng tôi thôi; như thế thì tôi có mất bình tĩnh, “tinh tú quay cuồng” *3/ – …thì cũng đúng thôi phải không các bạn?


Khi đã lôi hết những thực phẩm trong giỏ ra, Stéphanette mới bắt đầu tò mò nhìn mọi thứ chung quanh. Nâng bàn tay vén nhẹ chiếc váy xinh của ngày lễ chủ nhật lên vì sợ bị móc vào đâu đó rồi hư rách, cô bé bước vào khu vườn, rồi cái lán, và muốn xem cái xó xỉnh nơi tôi ngủ, đó là cái máng cỏ rơm, bên trên phủ miếng da cừu, rồi cái áo choàng to rộng của tôi máng trên tường, cây gậy, và khẩu súng bắn đá. Tất cả những thứ ấy làm cô ta rất thích thú.
-A, thế thì đây là nơi mà anh sinh sống phải không, anh bạn mục đồng tội nghiệp của ta? Chắc là anh buồn chán lắm khi quanh quẩn chỉ có một mình thui thủi như thế này phải không? Suốt ngày anh làm gì? Anh suy nghĩ về điều gì?…


Tôi mong ước làm sao có thể trả lời rằng: “Thưa, tôi nghĩ đến cô, cô chủ ạ”, và như thế thì tôi chẳng nói dối tí nào cả; nhưng tôi bối rối vụng về đến nỗi không thể tìm ra một lời nào để nói cả. Và tôi tin chắc rằng cô nàng đã nhận ra điều ấy, và cô gái nghịch ngợm ranh ma ấy lại còn thích thú làm cho tôi càng lúng túng cuống cuồng thêm lên với lời tinh quái:
– Rồi cô bạn thân yêu của anh nữa, anh chàng à, thỉnh thoảng cô ta vẫn lên đây thăm anh đấy chứ?… Tất nhiên đó là con dê bằng vàng *4/ – hoặc là nàng tiên Estérelle *5/ – chỉ chạy nhảy trên đỉnh núi…
Nhưng mà chính cô ấy khi nói với tôi điều đó, trông thật giống như nàng tiên Estérelle, với cái đầu ngã vật ra và đang nhoẻn miệng cười tươi xinh, và ý muốn vội vã rời khỏi nơi đây cho nhanh cũng giống như tiên nữ hiện ra rồi biến đi.
– Tạm biệt, chàng chăn cừu.
– Xin chào cô chủ.


Thế là cô ấy bỏ đi rồi, mang theo những cái giỏ trống.
Rồi khi nàng mất dạng trên con đường mòn ở sườn núi, tôi có cảm tưởng như những viên đá cuội đang lăn tròn dưới móng guốc của con la đang rơi từng viên, từng viên một, đè nặng lên trái tim tôi. Tôi nghe tiếng những viên sỏi ấy thật lâu, lâu lắm; cho đến cuối ngày tôi vẫn trong tư thế đó, ngái ngủ, vì e rằng nếu cử động thì giấc mơ của tôi sẽ bay xa mất. Rồi đến chiều tối, khi bên dưới thung lũng bắt đầu trở màu xanh xám, và những chú cừu đang xếp sát vào nhau vừa cất tiếng kêu vang để trở về chuồng, tôi bỗng nghe tiếng gọi mình ở dưới dốc, và rồi cô tiểu thư hiện ra, không còn tươi cười như lúc nãy, mà đang run rẩy vì lạnh, vì sợ, vì bị ướt đẫm. Có vẻ như bên dưới đồi cô ấy đã gặp trúng nơi con sông Sorgue *6/- đang tràn bờ vì mưa lũ, và rồi cô ta cố gắng hết sức để lội ngang qua mà suýt nữa bị chìm. Nhưng nghiệt một nỗi, đó là vào giờ này, đêm đã xuống lâu rồi, và việc trở về nông trại là điều không khả thi được nữa; bởi vì lối đi theo đường tắt thì cô chủ sẽ không bao giờ có thể tự tìm ra được, còn tôi thì không thể bỏ bầy cừu ở đây được. Thế nên ý nghĩ phải qua đêm ở trên núi này làm cô ta băn khoăn vô cùng, nhất là khi biết rằng ba mẹ cô ấy sẽ rất lo âu. Phần tôi, tôi trấn an cô nàng trong khả năng của mình:
– Cô chủ ơi, vào tháng bảy thì đêm ngắn lắm…Chỉ một thoáng khó chịu ở đây rồi sẽ qua ngay thôi mà.
Và tôi đốt ngay một nhúm lửa để hong đôi chân và chiếc váy đẫm nước sông Sorgue của nàng. Sau đó tôi mang sữa, và phô mai đến; nhưng cô bé tội nghiệp chẳng màng sưởi ấm, hoặc ăn uống gì cả, và khi nhìn thấy những dòng lệ bắt đầu tuôn lã chã trên đôi má nàng, tôi cảm thấy mắt mình cũng muốn đẫm lệ.


Nhưng rồi màn đêm đã dày đặc thật rồi. Trên đỉnh núi chỉ còn lác đác vài hạt ánh dương, một làn sương nhẹ của tia sáng về phía mặt trời lặn. Tôi muốn cô chủ vào nghỉ lưng bên trong lán. Mang một tấm da cừu mới toanh trải lên trên mớ rơm vừa được phơi khô, tôi chúc cô nàng một giấc ngủ ngon, rồi ra ngồi trước cửa… Xin Trời chứng giám cho tôi, rằng cho dù ngọn lửa tình yêu bùng cháy trong tim huyết, tôi không hề có một ý nghĩ đen tối nào, mà chỉ có một niềm kiêu hãnh khi nghĩ rằng bên trong góc lán đó, cạnh đám cừu đang tò mò nhìn nàng ngủ trong góc, cô con gái của ông bà chủ đang nghỉ ngơi, và phó thác cho tôi canh gác nàng – nàng như một cô cừu quý báu nhất, trắng xinh nhất trong đám cừu. Tôi chưa bao giờ thấy bầu trời trầm lặng như thế, chưa bao giờ thấy các ngôi sao sáng đến thế… Bỗng dưng, tôi nghe tiếng cửa rào xịch mở và nàng Stéphanette xinh đẹp hiện ra. Cô nàng không ngủ được. Đám cừu lăn lộn trên mớ rơm của chúng gây tiếng sột soạt, hoặc kêu la trong giấc mơ. Và cô ta muốn đến gần bếp lửa. Khi vừa thấy nàng, tôi lấy miếng da cừu của tôi choàng lên vai nàng, khều cho lửa bùng lên, và chúng tôi ngồi bên nhau như thế mà không nói lời nào. Nếu như có lúc nào bạn nằm thử giữa màn trời chiếu đất, vào lúc đêm tối, bạn sẽ biết được rằng khi chúng ta yên giấc, một thế giới huyền bí đang thức giấc trong sự yên tĩnh và thanh vắng. 


Thế rồi giọng hát của những con suối trở nên trong trẻo hơn, còn trên ao hồ thì lung linh đầy những đóm lửa bé xinh. Tất cả những thần linh của núi rừng thư thả đi đi lại lại; còn trong khí trời thì những tiếng xào xạc rất nhẹ nhàng như lướt qua, những tiếng động khẽ rất khó nhận biết, làm như thể ta nghe thấy tiếng cành cây vươn cao lên, cọng cỏ mọc thêm lên. Ban ngày với ánh dương là cuộc sống của sinh vật ; nhưng đêm tối đến là cuộc sống của vật thể. Khi bạn không quen với việc ấy, bạn cảm thấy sợ hãi… Thế nên cô tiểu thư của chúng ta cứ rùng mình và ép sát vào người tôi mỗi khi có bất kỳ tiếng động nào. Có lúc, từ thật xa, bên dưới ao hồ đang lóng lánh kia bỗng một tiếng kêu u sầu, ngân dài, vọng lên chỗ chúng tôi ngồi, nghe cũng gợn sóng như trên mặt hồ… Và cùng lúc ấy một vì sao băng xẹt ngang phía trên đầu chúng tôi, bay về cùng một hướng, làm như thể tiếng vi vu kêu than ấy mang theo một tia sáng đi cùng.


– Cái gì thế? Stéphanette thì thầm hỏi tôi.
– Thua cô, đó là một linh hồn đang vào thiên đàng cô à; và tôi làm dấu thánh giá.
Cô ấy cũng làm dấu, và ngồi như thế một lúc, đầu ngẩng lên trời, ra dáng chăm chú tĩnh tâm. Rồi cô bảo tôi:
– Như vậy các người mục đồng là phù thủy cả, đúng không?
– Hoàn toàn không đúng đâu, cô chủ à. Nhưng bởi vì ở đây chúng tôi sống kề cận với các vì tinh tú hơn, nên biết được những gì xảy ra trên cao ấy rõ hơn quý vị sống bên dưới đồng bằng mà thôi.
Cô bé vẫn ngước nhìn lên cao, bàn tay ôm lấy gương mặt, miếng da cừu vẫn quấn quanh người nàng, giống như một chú chăn chiên ở chốn thiên cung:
– Ôi, nhiều sao quá thể! Tuyệt quá! Ta chưa bao giờ được nhìn thấy nhiều sao như vậy… Rồi anh có biết tên chúng không vậy?
– Dạ biết chứ, thưa cô…Đây nè, ngay trên đầu chúng ta đây, là con Đường của thánh Jacques (dãi Ngân Hà). Con đường này đi thẳng từ Pháp qua Tây Ban Nha, chính thánh Jacques đã vẽ để dẫn đường cho vua Charlemagne dũng cảm khi ông đánh giặc Sarrasin (xin xem chú thích 4). Cô thấy không, xa hơn là chòm sao Xe ngựa của các Linh Hồn (Đại Hùng Tinh) với bốn trục xe sáng chói. Ba ngôi sao phía trước là chòm sao Ba con vật, rồi sao nhỏ xíu kế cạnh sao thứ ba là sao Người đánh xe ngựa (Ngự Phu). Và đây nữa, cô có thấy quanh đó nguyên một đám mưa sao đang rơi xuống không? Đó là những linh hồn mà Thượng Đế không muốn giữ bên cạnh Ngài nữa…Còn xích xuống một chút, đó là chòm sao Cái Cào hoặc Ba Vua (Vành đai). Chúng tôi dùng các ngôi sao đó để biết giờ, thưa cô. Tôi chỉ cần nhìn chúng là biết bây giờ đã quá nửa đêm rồi. Cô nhìn kìa, ở phía dưới một chút, vẫn theo hướng Nam, sao Jean de Milan sáng chói, là ngọn đuốc của các thiên thể (Sirius-Thiên Lang). Về ngôi sao này, các mục đồng kể câu chuyện như sau. Hình như là vào một đêm nọ , Jean de Milan (Thiên Lang) cùng với chòm sao Orion (Vành đai) và chòm sao Lồng ấp gà con Pleiade (chòm thất tinh) được mời đến dự tiệc cưới của một ngôi sao bạn của họ. Sao Pleiade vội vàng ra đi trước nhất, và chọn con đường tít trên cao. Cô hãy nhìn kìa, sao ấy ở cao tít, tận cuối chân trời. Chòm sao Orion đi lối tắt bên dưới và đuổi kịp Pleiade; nhưng anh chàng lười biếng Jean de Milan thức trễ vì đêm qua ngủ muộn quá, lẹt đẹt theo sau, nên giận dữ vô cùng và ném cây gậy của hắn để chận chúng lại. Vì vậy nên chùm Orion còn được gọi là Cây Gậy của Jean de Milan…


Nhưng mà cô chủ ơi, ngôi sao đẹp nhất trong tất cả các vì sao, đó là ngôi sao của chúng tôi, Sao Mục đồng (Sao Mai-Venus), soi đường cho chúng tôi lúc bình minh khi chúng tôi lùa đàn bê ra ngoài đồng, và lúc chạng vạng khi chúng tôi trở về. Chúng tôi cũng gọi sao ấy là Maguelonne, cô nàng Maguelonne xinh đẹp chạy theo Pierre de Provence (Saturne) và cứ mỗi bảy năm lại kết hôn với chàng.
-Thật vậy sao? Lại có chuyện đám cưới giữa các vì sao nữa cơ?
-Dạ thưa có, cô chủ ạ.
Và rồi trong khi tôi đang cố gắng giải thích về những đám cưới đó như thế nào, tôi bỗng cảm nhận có một vật thơm mát và mong manh từ từ trĩu nặng trên vai tôi. Đó là đầu của nàng đã say ngủ đang tựa vào người tôi trong tiếng sột soạt rất đáng yêu của lụa là êm mát và suối tóc mềm mại gợn sóng. Và cô bé nằm bất động như thế cho đến lúc các thiên thể trên trời mờ nhạt, dần dần phai tàn vì ánh dương đã bắt đầu ló dạng. Phần tôi, tôi ngắm nhìn nàng say giấc điệp, tinh thần hơi dao động xao xuyến, nhưng được bình tâm một cách thánh thiện trong màn đêm yên lành ấm áp này đã luôn mang cho tôi những suy nghĩ thiên thần tao nhã. Chung quanh chúng tôi, những vì tinh tú vẫn tiếp tục cuộc hành trình lặng lẽ của chúng, ngoan ngoãn như trong một đàn chiên bé xinh vĩ đại; và nhiều lúc tôi tưởng tượng rằng một trong những vì sao ấy, ngôi sao mỏng manh nhất, sáng chói nhất, đã bị lạc đường về, và đang sà cánh xuống trên vai tôi để đi dần vào giấc mơ…
LES ETOILES -Récit d’un berger provençal – Trích từ tác phẩm: “Lettres de mon Moulin”-Alphonse DAUDET
Thái Lan
CHÚ THÍCH
*1/ -Bài hát thiếu nhi: ” Đếm Sao”- Văn Chung.
*2/- Luberon: vùng Provence, Pháp.
*3/- Bài hát “Biết đến Thuở Nào”- Tùng Giang.
*4/-Con dê bằng vàng: theo huyền thoại, để giữ kho tàng của người Sarrasins (người Hồi giáo châu Âu và châu Phi, thời Trung đại), nó chạy lang thang ở Provence, và vài người hành hương & mục đồng có thể trông thấy nó, nhưng nếu họ chạy theo nó, họ sẽ bị mất tích .
*5/- Estérelle: nàng tiên về sự sinh sản- có một lâu đài do người Hy Lạp La Mã xưa hiến tặng cho Diane- nữ thần của sự sinh sản/vương quyền ở khối núi Esterel.
*6/-Sorgue: sông chảy quanh khu vực Provence, là một nhánh của sông Rhône.