| Sinh năm 1962 tại Sài Gòn Định cư tại Hoa Kỳ năm 1990 Hành nghề kỹ sư công chánh Bắt đầu viết từ năm 2008 trên trang báo điện tử DCVOnline.net Hiện cộng tác với Tủ Sách Tiếng Quê Hương thực hiện đặc san Tin Sách và Vietnam Film Club thực hiện các phim tài liệu. |
| Các tác phẩm văn xuôi của nhà văn Trịnh Bình An – Vui lòng bấm tựa đề để thưởng thức: 1.SÁU CUỐN SÁCH ĐẤU TRANH CỦA PHẠM ĐOAN TRANG 2.Hồn Việt Nào Cho Em. Sách Việt Hải Ngoại- Hiện Tại và Tương Lai 4. eBook 5. “Một Hành Trình Thơ” của Cung Trầm Tưởng 6. Đọc truyện ngắn của Mặc Đỗ 7.Đọc hồi ký “Đời Tôi” của Nguyễn Liệu 8.Nhớ “Chơi Chữ” của Lãng Nhân 9. Bóng Mây Tình Yêu – Hồi ký Kim Vui 10.“Người ở lại Charlie” và Tình Huynh Đệ Chi Binh Mỹ-Việt |
| SÁU CUỐN SÁCH ĐẤU TRANH CỦA PHẠM ĐOAN TRANG * Trịnh Bình An Phạm Đoan Trang bị bắt ngày 6/10/2020 sau khi đã bị hàng loạt khủng bố, kể cả từng bị đánh gẫy chân. Từ một nhà báo viết cho hơn mười tờ báo chính tại Việt Nam, Đoan Trang trở thành một nhà hoạt động chống cường quyền. Năm 2014, cô được học bổng Feuchtwanger của Villa Aurora ở Los Angeles (dành riêng cho những nhà văn, nhà báo đấu tranh cho nhân quyền). Nhưng sau khi hoàn thành việc học, Đoan Trang đã từ chối ở lại Hoa Kỳ mà quyết định trở về Việt Nam dù biết con đường phía trước đầy dẫy hiểm nguy. Tại sao cộng sản lại khiếp sợ cô gái này đến thế? Phạm Đoan Trang là tác giả/dịch giả của gần 10 cuốn sách và rất nhiều bài viết đấu tranh. “NẾU TÔI CÓ ĐI TÙ…” “Gửi các anh chị em, bạn bè thân yêu của tôi. Không ai mong muốn phải ngồi tù, nhưng nếu nhà tù là chỗ tất yếu ai đấu tranh cho tự do cũng phải đến, và nếu vào tù là để thực hiện một mục đích nào đó ta đã định trước, thì ta nên đi tù. Tôi có một số mục đích định trước như vậy. Thế nhưng đi tù chỉ là bước đầu để thực hiện các mục đích này, còn muốn hoàn thành thì rất, rất cần sự tiếp sức của các bạn”. Trên đây là trích đoạn lá tâm thư của Phạm Đoan Trang viết ngày 27/5/2019 – hơn một năm trước ngày cô bị bắt. Trang đã nhờ người cộng sự Will Nguyễn phổ biến trong trường hợp cô bị bắ Mời đọc “Nếu Tôi Có Đi Tù…” trên trang mạng báo Tiếng Dân theo link sau: https://baotiengdan.com/2020/10/07/neu-toi-co-di-tu/ Trong tâm thư, Phạm Đoan Trang nhấn mạnh: “Tôi mong rằng việc mình bị bắt, đi tù hoặc gặp bất kỳ điều gì khác, nhất là đi tù, sẽ là cơ hội để quảng bá các cuốn sách tôi viết, giúp sách được nhiều người đọc hơn”. Trong bài viết này, xin mời các bạn cùng điểm qua 6 cuốn sách tiêu biểu nhất của Trang như một cách ủng hộ tinh thần người con gái can đảm ấy. 1. CHÍNH TRỊ BÌNH DÂN (2017) Ngày 28/8/2009 – khi còn là phóng viên của VietNamNet và đã gây tiếng vang lớn với các bài viết sắc sảo về vấn đề Biển Đông, Trung Quốc cũng như các bình luận chính trị – Phạm Đoan Trang bị giam giữ chín ngày tại Trại Tạm Giam B14 (Hà Nội). Sự kiện đó là bước ngoặt khiến nhà báo “lề phải” Đoan Trang dấn thân vào con đường đấu tranh. Viết trên Facebook về biến cố này, Đoan Trang cho biết: “Trong những ngày ấy và những tháng rất đen tối sau đó, tôi sợ công an lắm. Nhưng trong đầu tôi cũng hình thành một câu hỏi: Tôi là nhà báo, nghĩa là tạm được gọi là có nghề nghiệp, học vấn, địa vị trong xã hội, mà còn bị công an đè bẹp như một con gián, để từ chỗ vô tội trở thành có tội, nhận tội như bổ củi. Vậy thì những người dân thấp cổ bé họng, khi giáp mặt cơ quan công quyền, họ còn bị chà đạp tới mức nào? Ai bảo vệ họ? Ai xót thương họ? Ai cứu họ?” Và, “Chính Trị Bình Dân” ra đời! Sách trình bày những vấn đề như sau: Chính Trị Là Gì? [Định nghĩa chính trị – Chính trị ảnh hưởng đến tất cả chúng ta – Hoạt động chính trị – Vì các vị độc tài, chúng tôi mới phải đi vận động quốc tế cho nhân quyền – Mặt trái của biểu tình – Về môn học “Khoa Học Chính Trị”] Chính Quyền Và Nhà Nước [Định nghĩa chính quyền – Tính chính danh – Nhà nước] Dân Chủ [Định nghĩa dân chủ – Các hình thức đại diện – Bốn cột trụ của dân chủ – Dân chủ trực tiếp và dân chủ đại diện – Lợi ích và mặt trái của dân chủ] Các Chủ Nghĩa [Thế nào là một chủ nghĩa? – Chủ nghĩa tự do – Chủ nghĩa bảo tồn – Chủ nghĩa xã hội và dân chủ xã hội – Một số chủ nghĩa khác – Nếu đàn ông có kinh nguyệt – Dân túy và mị dân – Tinh thần yêu nước – Yêu nước là gì? – Ý thức hệ có cần thiết không?] Tương Tác Chính Trị [Thay đổi xã hội – Làm truyền thông: công luận, truyền thông chính trị, và tuyên truyền – Công luận và việc làm chính sách – Tự do báo chí kiểu Việt Nam – Đảng và hệ thống đảng – Bầu cử – ABC về bầu cử quốc hội ở Việt Nam – Hội nghị cử tri, nét quái đản trong cơ chế bầu cử quốc hội – Tại sao đảng cố “lùa” dân đi bầu cử? – Tổ chức và nhóm lợi ích – Khi có quá nhiều một thứ tốt đẹp – Cái gì quyết định sự phát triển của phe nhóm lợi ích?] Xã Hội Dân Sự [Xây dựng không gian cho xã hội dân sự – Xã hội ảo… nhưng thật – Phong trào xã hội – Bộ máy nhà nước, Hiến pháp và pháp luật – Bản hiến pháp vang vọng tiếng dân – Lược sử cuộc sửa đổi hiến pháp Việt Nam – Lập pháp – 10 đầu việc của một đại biểu quốc hội – Cách đo chất lượng hoạt động của quốc hội – Hành pháp – Nhánh hành pháp ở Mỹ – Tư pháp – Tòa án độc lập – Chế độ đại nghị và chế độ tổng thống – Bộ máy hành chính] Hệ thống chính trị CHXHCN Việt Nam [Quân đội và công an – Nghề công an trong chế độ dân chủ – Nguyên tắc “dân quản quân” và vấn đề tướng lĩnh nắm quyền cơ quan dân sự Việt Nam] Phụ lục [Kỹ thuật tuyên truyền – Tài liệu tham khảo – Từ điển thuật ngữ] Tải sách dạng pdf từ trang Luật Khoa (luatkhoa.org) theo link sau: https://www.luatkhoa.org/2018/08/chinh-tri-binh-dan-ban-moi-pdf/ 2. PHẢN KHÁNG PHI BẠO LỰC (2019) Nội dung sách trình bày những nguyên tắc căn bản và kinh nghiệm đấu tranh phi bạo lực dựa theo tác phẩm “Blueprint for Revolution” của tác giả Srdja Popovic. Đoan Trang mô tả ngắn gọn những nguyên tắc đấu tranh và đưa ra ứng dụng vào tình hình Việt Nam. Cẩm nang “Phản Kháng Phi Bạo Lực” (110 trang) trình bày những vấn đề như sau: Hiểu đối thủ – Làm tốt từng việc nhỏ “Tôi được gì trong chuyện này?” – Tốt gỗ, tốt cả nước sơn – Vô hiệu hóa sự đàn áp – Đại chiến hành tinh khỉ: “Cùng nhau, khỉ sẽ mạnh” – Cần cả chiến lược lẫn chiến thuật – Phi bạo lực, phi bạo lực, phi bạo lực – Trí tuệ và lòng dũng cảm sẽ được tưởng thưởng – Nhà hoạt động hiệu quả – Chống nạn thu phí ở BOT Cai Lậy: mẫu mực về phản kháng dân sự phi bạo lực. Tải sách dạng pdf từ trang Luật Khoa (luatkhoa.org) theo link sau: https://2xjs7y10oiyz26vqxu2hok6y-wpengine.netdna-ssl.com/wp-content/uploads/2021/03/Phan-Khang-Phi-Bao-Luc-Pham-Doan-Trang.pdf 3. CẨM NANG NUÔI TÙ (2019) Trong lời tựa, Đoan Trang viết: “Đây là cuốn sách đầu tiên ở Việt Nam dành cho những gia đình có người thân bị tù, đặc biệt khi người thân là tù nhân lương tâm, tù chính trị. Nó nêu rõ, cụ thể, chi tiết tất cả những gì gia đình phải làm để hỗ trợ và bảo vệ người thân trong trại giam/nhà tù, suốt từ những ngày đầu khi mới bị bắt, trải qua giai đoạn tạm giam chờ xét xử, rồi ra tòa và có án, cho đến những năm tháng thụ án”. “Cẩm Nang Nuôi Tù” không chỉ được đúc kết ra từ kinh nghiệm tù tội của riêng Đoan Trang. Đây là bản tổng kết quá trình tác giả theo dõi hoạt động của công an và hệ thống cơ quan tư pháp Việt Nam qua nhiều vụ án chính trị và hình sự. Đoan Trang vạch trần các thủ đoạn công an thường xử dụng, gọi tắt là: trấn-phân-cô-kéo, nghĩa là trấn áp, phân hóa, cô lập và lôi kéo; Một biến thể từ thủ đoạn thâm độc: “Thứ nhất rỉ tai – Thứ hai mã tấu”. “Cẩm Nang Nuôi Tù” tuy chỉ dày 300 trang nhưng bao gồm nhiều vấn đề quan trọng sau: 1. Vì sao bạn nên đọc cuốn sách này? [Giải thích một số khái niệm căn bản] 2. Khi sự khủng khiếp bắt đầu:[Dỗ dành, đe dọa, sách nhiễu – Bắt bớ, khám xét: Những việc cần làm ngay – Làm gì khi nhận giấy mời, giấy triệu tập? – Tại sao an ninh bắt một nhà hoạt động? – Đối phó với “kiêu binh”] 3. Nhà nước cảnh sát: [Đặc điểm của nhà nước cảnh sát – Vài đặc điểm tâm lý của công an trong chế độ công an trị – Trấn-phân-cô-kéo: Chiến lược, sách lược chống phản động – Tính chất khủng bố của lực lượng an ninh bảo vệ Đảng •] 4. Đấu tranh pháp lý: [Theo luật quốc tế – Theo luật Việt Nam – Nhà nước Việt Nam lách luật quốc tế như thế nào? – Tìm kiếm luật sư – Tạm giam điều tra: sự tàn phá thể xác và hủy hoại lương tâm con người] 5. Làm truyền thông: [“Làm truyền thông” là làm gì? – “Làm truyền thông cho người bị bắt” – Làm truyền thông như thế nào? – Tuyên truyền phản tuyên truyền – Chống nạn dư luận viên – Giải đáp một số thắc mắc thường gặp về làm truyền thông – Vượt qua nỗi sợ hãi – Công an cũng… làm truyền thông!] 6. Vận động: [Vận động là gì? – Tại sao nên vận động cho tù nhân lương tâm? – Vận động trong nước – Vận động quốc tế – Giải đáp một số thắc mắc thường gặp về vận động quốc tế – Làm thế nào vận dụng cơ chế LHQ để bảo vệ nhân quyền? – Những lá thư gửi người trong ngục] 7. Bảo mật: [Tại sao phải bảo mật? – Cần bảo mật những gì? – Tại sao lại bị lộ? – Bảo mật vật lý – Bảo mật thiết bị – Quyền im lặng gây “phiền nhiễu” như thế nào? – Chặn xuất cảnh] 8. Thăm nuôi: [Vẫn cần biết luật – Chuyện thăm gặp – Chuẩn bị đồ ăn và đồ dùng sinh hoạt – Đương đầu với những khó khăn do trại giam gây ra – Làm truyền thông về chuyện thăm nuôi – Cai ngục thời nay] Tải sách dạng pdf từ trang Luật Khoa (luatkhoa.org) theo link sau: https://www.luatkhoa.org/2019/11/e-book-lam-the-nao-de-doi-pho-voi-cong-an-cua-mot-nha-nuoc-cong-an-tri/ 4. POLITICS OF A POLICE STATE (2019) Nếu muốn trình bày về chính trị Việt Nam ngày nay cho người không biết tiếng Việt, bạn chỉ cần đưa cho họ cuốn cẩm nang mỏng này. Gói gọn trong 150 trang, sách tóm tắt những điều chính yếu nhất từ hai cuốn sách “Chính Trị Bình Dân” và “Cẩm Nang Nuôi Tù”. * VOLUME I: POLITICS FOR THE COMMON PEOPLE What is politics? – The government and the state – Pro-government Mob Harasses Activists – Democracy – Ideologies – Political interaction – How a society changes from dictatorship to democracy – Public opinion, political communication, and propaganda – Further reading: Freedom of the Press, Vietnam style – Parties and party systems – Election – A Guide to the National Assembly Election – Political organizations and interest groups – Civil society – Cyber Civil Society… But It Is Real – Social movements – Timeline of the Tree-felling Projects and Tree-protecting Campaign in Hanoi – Machinery of government – The Constitution That Echoed All People’s Voices – A Chronology of the Constitutional Amendment in Vietnam – Crazy about “High Consensus”. * VOLUME II: A HANDBOOK FOR FAMILIES OF PRISONERS Why should you read this book? – Basic law concepts you need to know – When the terror begins – Encountering the police – Further reading: Four Ways the Vietnamese Government Controls Religious Practitioners – Using the law to fight – The Danger That Is Article 258: How Law Criminalizes Disagreement – Communication and mass media as your tool – If You Fail to Conduct Communication, the Police Will Do – Advocacy campaigning – Your personal and digital security – Basic supplies for prisoners – Conclusion – The story of an independent journalist under totalitarianism. Tải sách dạng pdf từ trang the88project.org theo link sau: https://the88project.org/wp-content/uploads/2019/08/POLITICS-OF-A-POLICE-STATE-2208-BAN-EBOOK.pdf 5. TỘI ÁC PHẢI BỊ TRỪNG PHẠT (2019) Nguyên tác “Fighting Impunity – A Guide on How Civil Society Can Use Magnitsky Acts to Sanction Human Rights Violators”. Phạm Đoan Trang cùng một số dịch giả trẻ chuyển ngữ với tựa đề: “Tội Ác Phải Bị Trừng Phạt: Hướng Dẫn Áp Dụng Luật Magnitsky Để Trừng Phạt Kẻ Vi Phạm Nhân Quyền”. Luật Magnitsky được dùng để trừng phạt các quan chức, cá nhân, doanh nghiệp vi phạm nhân quyền bằng cách cấm nhập cảnh và tịch thu tài sản của họ. “Tội Ác Phải Bị Trừng Phạt” – cuốn cẩm nang chỉ dày 50 trang này gói ghém nhiều kiến thức hữu ích như sau: PHẦN I – Những khái niệm căn bản: [Luật Magnitsky là gì? – Luật Magnitsky có những ảnh hưởng gì? – Ai có quyền áp đặt các chế tài của Luật Magnitsky? – Hướng dẫn từng bước: Quy trình thực hiện một hồ sơ Magnitsky] PHẦN II – Quy trình: [Vụ của tôi có áp dụng Luật Magnitsky được không? – Tôi phải nộp hồ sơ ở đâu? – Trước khi nộp hồ sơ, cần xác định các đối tác – Thời hạn, thời hiệu – Bảo mật danh tính] PHẦN III – Làm hồ sơ: [Danh mục các việc cần làm – Xác định đối tượng cần nhắm tới – Thông tin nhân thân – Lập hồ sơ vụ việc: thu thập bằng chứng – Các luận điểm về “lợi ích quốc gia” – Tình tiết bào chữa – Nộp hồ sơ] PHẦN IV – Các kỹ thuật điều tra: [Tổng quát – Phương pháp lập hồ sơ – Tìm kiếm online – Một vài ví dụ] PHẦN V: Vận động – phần tiếp sau công đoạn nộp hồ sơ: [Điều gì xảy ra sau khi bạn nộp hồ sơ? – Vai trò của vận động trong các vụ kiện theo Luật Magnitsky – Làm thế nào kết nối và liên lạc với nhà nước một cách hiệu quả? – Tiếp cận các tổ chức chuyên vận động – Thông tin bổ sung] Phụ lục:[Thông tin cần biết về Luật Magnitsky ở Mỹ và Canada – Những câu hỏi thường gặp về Luật Magnitsky của Mỹ – Mẫu hồ sơ theo Luật Magnitsky của Mỹ] Tải sách dạng pdf từ trang safeguarddefenders.com theo link sau: https://safeguarddefenders.com/vi/t-i-c-ph-i-b-tr-ng-ph-t-0 6. BÁO CÁO ĐỒNG TÂM Nội dung của “Báo Cáo Đồng Tâm” xoay quanh vụ công an tấn công vào thôn Hoành, xã Đồng Tâm, huyện Mỹ Đức (Hà Nội) đêm 8/01/2020, và các diễn biến kể từ đó cho tới hết phiên xét xử sơ thẩm (14/9/2020). “Báo Cáo Đồng Tâm” (ấn bản thứ ba) được hai nhà hoạt động Phạm Đoan Trang và Will Nguyễn công bố vào cuối tháng 9 năm 2020. Trong dịp này, Đoan Trang đã trả lời cuộc phỏng vấn của đài Á Châu Tự Do (RFA), trình bày những động lực đưa tới việc cô cùng các thân hữu quyết tâm thực hiện và phổ biến bản Báo Cáo này. “Chúng tôi hay nói đùa rằng “Nhà Sản sợ văn bản”, tức là, cái gì được ghi lại thì cộng sản ghét và sợ. Bởi vì, họ quen với mọi thứ bằng miệng, tin nhắn, lệnh miệng… để dễ chối tội sau này. Đặc biệt họ rất ghét những hành động sai trái, những tội ác của họ bị ghi chép lại. Dù chưa được công bố thì họ cũng vẫn ghét và sợ. […] Chúng tôi muốn Báo Cáo được viết một cách khoa học, tức là phải dựa vào sự thật, bằng chứng… nhưng phải được viết dễ hiểu, ai đọc cũng hiểu. tức là, những người không hiểu biết gì về pháp luật, không cần biết gì về lịch sử tranh chấp đất đai ở Đồng Tâm… Họ chỉ cần đọc Báo Cáo này thì có thể hiểu toàn bộ vụ án”. (PĐT) “Báo Cáo Đồng Tâm – A Report on the Dong Tam Village Attack”bao gồm 11 Chương và 5 Phụ Lục như sau: 1 – Tóm tắt sự kiện (Event summary) 2 – Hỏi nhanh đáp gọn về vụ Đồng Tâm (Brief Q&A regarding the Dong Tam attack) 3 – Bối cảnh vụ tranh chấp đất đai ở Đồng Tâm (Background of the Dong Tam land dispute) 4 – Các mốc thời gian trong vụ tranh chấp đất đai ở Đồng Tâm (Chronology of the Dong Tam land dispute) 5 – Đối sách của chính quyền: thông tin bất nhất và đàn áp (Government response: inconsistent information and suppression) 6 – Các điểm còn gây tranh cãi trong vụ tấn công (Points of contention around the Jan 9 attack) 7 – Phiên tòa sơ thẩm (The preliminary September trial) 8 – Bình luận và lời chứng về vụ tấn công Đồng Tâm và phiên xử sơ thẩm (Commentaries and testimonies on Dong Tam attack) 9 – Các vi phạm của cơ quan tố tụng đối với chính luật pháp Việt Nam (Legal violations of Vietnamese domestic laws) 10 – Các vi phạm xét theo tiêu chuẩn nhân quyền quốc tế (Violations of international human rights standards) 11- Khuyến nghị (Recommendations): (A) Dữ kiện và số liệu thực tế về vụ tấn công Đồng Tâm – (B) Bào chữa của luật sư – (C) Lê Đình Công trả lời luật sư trước tòa – (D) Bản câu hỏi của tạp chí Luật Khoa gửi Bộ trưởng Công An – (E) Những câu hỏi sau phiên tòa sơ thẩm. Tải sách (song ngữ Anh Việt) dạng pdf từ trang phonhonews.com theo link sau: https://phonhonews.com/wp-content/uploads/2021/04/Bao-Cao-Dong-Tam.pdf oOo Trong tâm bút “Tôi Đi Tìm Một Cuốn Sách Để Giúp Mình Nuôi Hy Vọng” trên trang mạng http://www.luatkhoa.org, tác giả Nguyên Sa có viết như sau: “Ở Việt Nam bây giờ cũng tối. Trong mắt tôi, những động lực thay đổi chưa từng yếu như lúc này. […] Chuyện có thêm ai đó bị bắt không nên khiến tôi tuyệt vọng, thay vào đó, tôi nên bắt đầu tìm hiểu về những việc họ làm trước khi bị bắt, và kể lại những thay đổi nhỏ mà họ đã góp phần tạo ra. Những ký ức đó sẽ giúp chúng ta không bị hiện tại tối tăm đánh lừa rằng mọi thứ lâu nay vẫn thế”. Chẳng lẽ sự tối tăm sẽ mãi phủ trùm đất nước hay sao? Phạm Đoan Trang bị bắt giữ trong năm 2020, khi đại dịch Covid-19 phủ trùm khắp toàn cầu. Người Việt truyền cho nhau những “bài thuốc” chữa bệnh với mong mỏi bạn bè thân thuộc sẽ tai qua nạn khỏi. Vậy, với “đại dịch cộng sản” đã hành hạ dân tộc ta suốt gần một thế kỷ thì sao? Chúng ta có bài thuốc nào không? Phạm Đoan Trang đã dám sắn tay áo “kê toa, bốc thuốc” qua những cuốn sách của cô. Khó nói tác dụng sẽ được tới đâu, nhưng khi cộng sản phải bắt giam Phạm Đoan Trang chứng tỏ “thuốc” có tác dụng. Trong lá tâm thư “Nếu Tôi Có Đi Tù...”, Phạm Đoan Trang nhấn mạnh: “Tôi sẽ không nhận tội, không xin khoan hồng, cho nên mọi điều công an nói hoặc làm mà có thể khiến dư luận tưởng như vậy thì đều là bịa đặt, lừa dối. “(Nhưng) tôi nhận hành vi: Tôi luôn khẳng định tôi là tác giả của các cuốn “Chính Trị Bình Dân”, “Cẩm Nang Nuôi Tù”, “Phản Kháng Phi Bạo Lực”, cũng như tất cả các sách và báo cáo khác tôi từng viết và để tên thật. Tôi cũng khẳng định là tôi luôn muốn xóa bỏ chế độ độc tài ở Việt Nam. Tôi muốn được mọi người nhắc đến như một người viết, luôn cố gắng để góp phần khai dân trí về các giá trị tự do, dân chủ, và luôn đấu tranh để thay đổi xã hội”. Nếu bạn đã đọc tới những dòng chữ này, xin chân thành cảm tạ. Và cũng mong bạn hãy chuyển bài viết tới người khác. Vì, khi nào còn “đại dịch cộng sản” thì không ai trong chúng ta có thể được sống bình an. Trịnh Bình An (Tháng 7/2021, khi Covid-19 bùng phát tại Việt Nam)          |
| Loạn Thế Độc Thư Trịnh Bình An Hồi nhỏ, tôi nghe được câu “Loạn Thế Độc Thư“. Lúc ấy, chỉ biết lõm bõm nghĩa câu này là: “Thời loạn tốt nhất nên đọc sách“. Với những ai thích đọc sách, có lẽ sẽ đồng cảm với tôi; “đọc sách” tức là “được trò chuyện với người mình thích.“ Theo suy diễn riêng, thời loạn lạc nhiễu nhương, lòng người tráo trở khó lường, tin được ai đây? Riêng chỉ có người trong sách là không thay đổi, được “nói chuyện” với người ấy an tâm lắm chứ. Thế nhưng, tới khi sống lâu ở Mỹ, tôi chợt nhận ra một điều não lòng: Chẳng có lúc nào là không “Loạn Thế“! Khoan nói tới những cuộc chiến không ngừng diễn ra trên khắp trái đất này, chỉ riêng Hoa Kỳ cũng đầy tai ương. Tính riêng kinh tế, cứ 10 năm một lần lại có một cuộc khủng hoảng. Năm 2008, bong bóng nhà đất bị “nổ” đã gây ra cuộc khủng hoảng kinh tế trầm trọng. Là một kỹ sư công trình, tôi cũng bị ảnh hưởng theo, việc làm không còn nhiều như trước, tuy nhiên, cũng nhờ đó mới có thì giờ bắt đầu viết. Sau đó, nền kinh tế cũng dần dần hồi phục. Tới 2019 được coi là vạm vỡ lắm rồi. Riêng tôi, do kinh nghiệm hai cuộc khủng hoảng 1998 và 2008 lại thấy hồi hộp, tự hỏi “nó” sẽ lại tới lúc nào và như thế nào? Thật không ngờ, “nó” lại tới qua một “con” virus nhỏ bé! Thời loạn 2020 này nên được diễn tả ra sao? Loạn đến mức người ta nháo nhào đi kiếm giấy vệ sinh! Cái thứ được coi là “bèo” nhất xứ Huê Kỳ nay bỗng dưng trở thành nỗi ám ảnh của mọi nhà. Điều ấy chợt làm tôi thật buồn. Nhiều đề tài muốn viết lướt qua trong óc, nhưng chỉ vài dòng rồi thôi. Thời này, ai nấy đều chăm chăm vào người chết, người thoát chết, người lao đao công việc,… chẳng ai cần đọc những suy nghĩ cá nhân vụn vặt. Ngay chính tôi, nếu nhận được lời khen cho bài viết chắc không mừng rỡ bằng nhận được một cuộn giấy… vệ sinh. “J’ai vu des enfants mourir de faim. En face d’un enfant qui meurt, La Nausée ne fait pas le poids.” (” Tôi đã thấy những đứa bé chết đói. Trước một đứa trẻ sắp chết, cuốn “Buồn Nôn” thì có đáng gì “.) Cảm thán của Jean-Paul Sartre sao mà đúng với tôi lúc này, khi chẳng ai còn tâm trí cho những thứ bay bổng, cao xa. Cái người ta nghĩ đến lúc này hết sức tầm thường. Nhưng, đó là những thứ tầm thường xứng đáng. Một lần tôi có dịp trò chuyện với thi sĩ Cung Trầm Tưởng. Do nghĩ nhà thơ vốn là một kỹ sư nên tôi đưa ra so sánh về thơ và… bãi đậu xe. Theo tôi, được thoải mái de xe vào một chỗ đậu rộng rãi cũng tạo ra cảm giác khoan khoái không kém như khi đọc một câu thơ hay. Nhà thơ phản đối ngay: Thơ dĩ nhiên phải cao hơn nhiều, cái thứ cảm giác “biểu bì” làm sao sánh bằng. Có lẽ vì tôi không biết làm thơ, chỉ biết thiết kế bãi đậu xe, nên đành xin lỗi các nhà thơ về so sánh có phần “hạ giá” ấy. Nhưng đưa ra câu chuyện chỉ để làm sáng tỏ một điều: Con người ngày nay được ban cho quá nhiều “món ăn tinh thần“, bạn có thể thích thú với nhiều thứ hấp dẫn hơn trên YouTube chứ không chỉ qua những cuốn sách. Đọc sách không còn giữ vị trí quan trọng như tổ tiên ta lúc trước nữa. Thế nhưng, nếu tôi đã chẳng đọc sách, thì làm sao biết tới câu nói của Sartre? Lời triết gia khiến tôi ngậm ngùi chua xót, nhưng cùng lúc, cảm thấy an ủi vô cùng vì biết có người chia sớt nỗi cay đắng với mình. Cuối cùng, tôi rút ra kết luận: Lúc nào đọc sách được thì ráng đọc. Lúc yên ổn, đọc nhiều một chút. Lúc loạn lạc, rút cái mình đọc ra làm “gậy chống“, nếu không giúp đi được quãng đường xa thì bước chân gần ít nhiều cũng bớt lênh đênh. Vào thời đại dịch Corona Virus, “đóng cửa đọc sách” là điều thích hợp nhất. Những ai tập được thói quen đọc sách, viết lách là những người cảm thấy thoải mái nhất với sự “tự cách ly” – self quarantine. Bây giờ đèn sách sớm khuya thế nào? Chữ rằng “loạn độc thư cao” Khi nên cũng thế, khác nào người xưa. (*) Con người thế kỷ 21 được nhiều cái “nên” hơn thời Ức Trai tiên sinh. Chúng ta “nên nhà, nên cửa“, nhất là “nên computer“. Nhờ computer, chúng ta được “nghe, nhìn, đọc” hào hứng hơn nhiều so với đọc sách, để rồi mất dần thói quen một-mình-tĩnh-lặng, một-mình-suy-tư, một- mình-chiêm-nghiệm. Trớ trêu thay, trong thời đại dịch này, con người mới thấm thía với những cái chết rất đỗi… một-mình-trơ-trọi. Hy vọng, nếu chẳng may cái “lúc đó” xảy ra cho bạn hay tôi, chúng ta còn đủ khả năng nhớ tới một vài câu nói của “người bạn sách” nào đó để trái tim mình bớt nỗi cô đơn. Trịnh Bình An Mùa Đại Dịch Tháng Năm, 2020 (*) Trích: “Dạy Học Trò – Gia Huấn Ca”, Nguyễn Trãi. |
| Ngũ quả ngày Tết Trịnh Bình An *** Trong văn hóa Á Đông, số 5 có ý nghĩa tượng trưng đặc biệt. Đó có thể là Ngũ Hành: Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, và Thổ. Đó có thể là Ngũ Phúc: Phú (giàu có), Quý (sang cả), Thọ (sống lâu), Khang (khỏe mạnh), và Ninh (an toàn). Trong kinh Vu Lan Bồn do Đức Phật thuyết pháp. Để cứu mẹ khỏi kiếp ngạ quỷ, Mục Kiền Liên cần chuẩn bị các lễ vật để cúng dường chư Tăng. Trong đó, có ngũ quả. Rằm tháng bảy là ngày Tự Tứ. Mười phương Tăng đều dự lễ này. Phải toan sắm sửa chớ chầy, Thức ăn trăm món, trái cây năm màu. Ngũ quả (5 loại trái cây) tượng trưng cho Ngũ Căn-Ngũ Lực: Tín, Tấn, Niệm, Định, và Tuệ. Trong việc chọn ngũ quả thể hiện lòng thành dâng cúng tổ tiên, thần thánh, người dân miền Nam Việt Nam đã có cách chơi chữ thú vị theo cách “đồng âm, khác nghĩa.” Đó là dùng 5 loại trái cây: mãng cầu, thơm, dừa, đu đủ, và xoài. Tên 5 loại trái cây đó ghép lại, đọc thành: Cầu Thơm Vừa Đủ Xài. Bởi, theo cách phát âm của người miền Nam, “vừa” đọc là “dừa“, còn “xoài” đọc là “xài.” Có người thay trái thơm bằng trái sung, khi ghép lại, thành: Cầu Sung Vừa Đủ Xài. Cũng vì thế, người dân Nam bộ thường tránh chưng những thứ trái cây có tên “nghe” xui xẻo, như trái chuối, vì “chuối” đọc thành “chúi“, tức “chúi nhủi“, cắm đầu xuống, tức thất bại. Trái lê là “lê lết“, hàm ý không khá nổi. Trái táo, là trái nhập từ Pháp, có tên Tây là “pomme“. Người Việt đọc là “bom“, nghe lại giống tiếng Anh là “bomb“, tức trái bom nổ. Chơi chữ tới 3 tầng lận! Sầu riêng không được chưng, vì có chữ “sầu“. Còn ớt chắc không được vì “cay như ớt”.Mướp lại càng không, vì là… “rách như xơ mướp“! Cam, quýt thì sao? Tục ngữ có câu:”Quýt làm, cam chịu“, hàm ý mình phải chịu oan ức vì lỗi người khác làm ra. Thế nhưng, cũng có người cắc cớ, dùng những loại quả đặc biệt: Vú sữa, Măng cụt, Dừa, Đu đủ, trái Vải, và Sầu riêng. Mâm “lục quả” này, hẳn dành riêng cho quý vị đàn ông “hảo ngọt“? *** Nhân dịp Xuân về, xin tặng quý độc giả ba bài thơ “Ngũ Quả“. Tết Bình An Cầu mong năm mới yên vui. Vừa lòng tất cả mọi người lạ quen. Đủ đầy gạo, muối, thuốc men. Xài tiền làm phước, càng thêm nhiều tiền! *** Tết Thịnh Vượng Cầu cho thiên hạ nơi nơi. Vừa giàu, vừa khỏe, lại vừa tâm an. Đủ đầy hạnh phước thế gian. Thơm danh người thiện đa mang việc đời. *** Tết Thái Hòa Cầu tình yêu ấy mãi tươi mầu. Sung sướng bên nhau thật dài lâu. Vừa nhiều tiền bạc, vừa nhiều phước. Đủ cả cháu con, đủ rể dâu. Xài hoài vẫn giầu… *** Trịnh Bình An (Tháng Giêng-Giáp Thìn-2024) Ghi chú: Bài gởi ra, đã nhận được lời phê bình từ một bậc đàn anh. Như sau: “Trong bài có 1 chỗ không đúng. Người Việt nói trái ‘bom’ (nổ) là từ tiếng Pháp ‘bombe’ vì khi đó (Thế Chiến 1 & 2) người Việt chỉ biết tiếng Pháp là chính. Khi đó người Việt nói ‘bom’ cũng không hẳn là ‘bomb/bombe’ (Pháp dội bom xuống lòng chảo Điện Biên Phủ) mà nó cũng có thể là mìn/bộc phá. Đọc sử sẽ thấy năm 1924 Phạm Hồng Thái đặt ‘bom’ ám sát Toàn Quyền Merlin. |
| Bóng Mây Tình Yêu – Hồi ký Kim Vui Trịnh Bình An *** “Yêu ai, yêu cả một đời...” (1) Lời mở đầu ca khúc “Nỗi Lòng” nói lên ước mơ của rất nhiều thanh thiếu nữ Việt Nam, có được một người yêu lý tưởng. Hơn nửa thế kỷ, cuối cùng, người ta mới biết người yêu lý tưởng của Kim Vui là ai. “Love Found and Lost – The Kim Vui Story” ra mắt năm 2021 tại Hoa Kỳ. Dịch giả Phan Lê Dũng chuyển Việt ngữ với tựa “Bóng Mây Tình Yêu.” (2)  Kim Vui, đi lên từ giọng ca, nổi tiếng nhờ diễn xuất. Khi tuổi đời còn rất trẻ, Kim Vui có tất cả những điều… vui nhất: nhan sắc, tài năng, bạc tiền, danh vọng. Nhưng, Kim Vui cũng có tất cả những điều buồn nhất: đau đớn, tủi nhục, lo âu, hoang mang, thất vọng. Cuộc đời Kim Vui gồm ba tuyến “phim truyện” diễn ra cùng lúc: cha mẹ xào xáo, con cái bệnh tật, đất nước lao đao. Trong vòng xoáy của ba dòng thác ấy, cộng thêm sự si mê đeo đuổi của vô số đàn ông, không quá khó để một người đàn bà trẻ rơi vào sa ngã. Thế nhưng, Kim Vui đã không như thế. Kim Vui tránh được những cạm bẫy cuộc đời. Kim Vui đã vượt qua vô số chướng ngại, để cuối cùng, tới được bến bờ yên vui. Qua “Bóng Mây Tình Yêu” (BMTY), bài viết xin đưa ra một vài khía cạnh cuộc đời người nghệ sĩ tài sắc Kim Vui. Đó là những điều hết sức đặc biệt nhưng ít người biết tới. *** “Năm 10 tuổi tôi đã được chòm xóm quý mến. Lúc nào tôi cũng sẵn sàng giúp những cụ già nhà bên khi con cái các cụ phải quần quật làm việc ở Chợ Lớn hoặc các bến tàu Sài Gòn. Tôi giúp họ làm việc vặt và còn múa hát giúp vui nữa. Những cụ già đó là khán giả đầu tiên của tôi.” (BMTY-Trang 44) Con đường tới với âm nhạc của “cô bé Vui” hồn nhiên như thế. Về sau, người ta chỉ nhắc tới Kim Vui tài năng tuổi 17. Nào biết tài năng bắt nguồn từ một Kim Vui sẵn mang trong mình một trái tim mẫn cảm và nhân hậu. Tài múa hát đã đưa Kim Vui lên sân khấu, kiếm được tiền khi mới 14. Nhưng Kim Vui không muốn thế: “Kim Vui muốn trở thành ca sĩ chứ không phải nghệ nhân khiêu vũ.” (BMTY-Trang 49) Về sau, khi nhìn lại quãng đời đã qua, Kim Vui tâm sự: “Là một ca sĩ có tiếng, rồi tài tử và đôi khi là họa sĩ, tôi thấy sự diễn xuất và các sáng tác của tôi lúc nào cũng hàm chứa nội dung về đất nước tôi, Việt Nam.” (BMTY-Trang 18) Tuy còn rất trẻ, Kim Vui đã có ý thức công dân rõ rệt. Kim Vui tham gia ban văn nghệ của Đặc Ủy Phủ Công Dân Vụ năm 16. “Biết được những thay đổi trong đất nước, tôi cho là tôi có thể có cơ hội đóng góp một phần nhỏ vào hoạt động yêu nước đang ló dạng ở Miền Nam. Tôi nghĩ tôi có thể tham gia một một lý tưởng vượt trên việc trình diễn nghệ thuật.” (BMTY-Trang 62) “Các trình diễn, múa hát pha lẫn những kêu gọi chính trị của chúng tôi ở các thủ phủ quận, ở các thôn ấp. (…) Chúng tôi được hoan nghênh ở mọi nơi vì người dân muốn có sự giải khuây. Và cũng có nhiều người tò tò về chính phủ mới.” (BMTY-Trang 63) (3) Qua những chuyến công tác khắp nơi, có khi tới tận cao nguyên, Kim Vui chứng kiến rất nhiều cảnh đời. Cô gái ấy bắt đầu băn khoăn về tình hình đất nước: “Tuy chưa biết chắc những ưu tư chính trị thực sự phải là gì, tôi bắt đầu suy nghĩ nhiều hơn, và bắt đầu đặt câu hỏi. Tuy chỉ là một diễn viên trẻ, tôi vẫn có cơ hội trình bày suy nghĩ với ông Kiều Công Cung. Ông cũng là một người miền Nam, luôn thân thiện và hành xử đáng kính.” (BMTY-Trang 72) Tình yêu nghệ thuật, tình yêu đất nước là hai nét nổi bật ở Kim Vui. Ngoài ca hát, Kim Vui còn thích vẽ tranh. Có thể nhờ năng khiếu mỹ thuật nên cô ca sĩ trẻ Kim Vui thành công khi hát bản “Le Beau Danube Blue“, một ca khúc đã là “của riêng” đàn chị Thái Thanh. Có lẽ lúc hát, Kim Vui đã “vẽ” một giòng sông xanh tuyệt đẹp trong óc, và rồi cứ thế diễn tả ra? Phận gái thời ly loạn, Kim Vui giữ cho riêng mình mối ưu tư thời cuộc. Thế nhưng, định mệnh dường như mỉm cười với Kim Vui. Kim Vui được gặp một người cùng hướng về mảnh đất họ đang có mặt: Miền Nam Việt Nam. Hai kẻ xa lạ, không cùng màu da, không cùng tiếng nói, gặp nhau thật tình cờ. “Tôi không diễn tả được cảm tưởng khi nhìn sâu vào đôi mắt đó: xám, xanh nhạt, xanh lá cây, một sự hòa hợp của những màu đó. Người khách mỉm cười, nhẹ nhàng. (…) Và lúc này đây, tôi hoàn toàn chết sững, ngay trong quán cà phê của tôi.” (BMTY-Trang 100) Người đàn ông ấy, như một cánh chim bằng, đến rồi lại đi… “Anh thường nói mơ hồ về những chỗ anh đi, những việc anh làm và những người cùng làm việc với anh. (…) Anh sẽ vắng mặt chỉ vài ngày, nhưng biết anh sẽ lái xe trên những con đường mà nhiều người khác không đi, tôi bắt đầu cầu nguyện cho anh hằng đêm.” (BMTY-Trang 106) Lúc gặp nhau, họ nói với nhau những lời mật ngọt yêu thương chăng? “Sau khi tôi từ Sài Gòn trở về, lần đầu chúng tôi có một cuộc bàn luận chính trị sâu hơn bình thường. Anh nói tới những ngày đi vào các thôn ấp trước khi quay về Đà Lạt. Anh cho rằng thay vì giải quyết những tệ hại, chính phủ lại làm ra những lỗi lầm khiến các vấn đề tệ hại trầm trọng thêm. Anh tin hai lỗi lầm quan trọng nhất là việc các nhân viên chức trách thiếu kính trọng đối với người dân, nhất là người dân ở thôn quê. Lỗi thứ hai là đặt các luật lệ thiếu hợp lý làm gia tăng sự căng thẳng giữa Phật Giáo và Công Giáo.” (BMTY-Trang 107) “Anh nói trong một, hai ngày nữa anh lại lên đường, đi về những tỉnh hướng Bắc. Tôi hỏi anh, tôi có thể đi theo không. Nhưng anh phản ứng bằng một nụ cười tếu và bảo chẳng thể nào đi như thế được.” (BMTY-Trang 107) Khi tài năng ở một mỹ nhân được cộng thêm lòng dũng cảm, thử hỏi, có người đàn ông nào không bị quyến rũ? Thế nhưng, với người đàn ông ấy, vẫn còn có một thứ quyến rũ hơn. “Cuộc chiến, một phiến nam châm phức tạp, đa chiều, lấp lánh như kiếng vạn hoa hãi hùng sẽ kéo anh và các bạn anh, chìm dẫn vào các thôn ấp, các rừng rậm, để tìm một công thức thắng cuộc.” (BMTY-Trang 143) Tình yêu của Kim Vui và “anh”, rất gần với câu: “Yêu, không là cùng nhìn nhau, mà là cùng nhau nhìn về một hướng.” (4) Thế nên, không quá khó để thấy tình yêu của hai người ngày càng nồng nàn hơn. “Anh giải thích anh không muốn đưa tôi về phía Bắc, bên trên Nha Trang, vì mỗi lần chúng tôi gần nhau anh lại yêu tôi hơn. Nên anh không muốn tôi gặp bất cứ nguy hiểm nào.” (BMTY-Trang 126) Nhưng, người đàn ông ấy, trớ trêu thay, rất giống với “anh” trong bài hát “Chân Trời Tím.” – Ba chữ định mệnh gắn liền với Kim Vui. “Anh từ lửa khói quê hương. Đường hun hút biên cương. Một mình ngắm trăng suông.” (5) Còn Kim Vui, rất giống với “em” trong bản nhạc buồn. “Anh chắc em mơ về nơi chân trời tím. Mơ chúng ta in bóng chân trời xa. Nhưng anh biết muôn đời, muôn kiếp sau. Anh với em không thể đến gần nhau.” Chân trời tím lãng mạn kia, không có anh và em. Bởi, anh cuối cùng đã chọn. Anh chọn, không có em. “Anh đã giảm cân rất nhiều và ít khi cười. Theo tôi nhớ, đúng hơn, chẳng bao giờ thấy anh cười. Hình như, anh chỉ cảm thấy thoải mái khi tôi hỏi thăm các người bạn đã đi theo anh, người Việt và người Mỹ. Mới thoáng chốc, tôi có cảm tưởng như mới chỉ vài giờ, anh đã lại lên đường. Tôi chưa có cơ hội để cho anh biết tôi đã hoàn tất thủ tục ly dị và lúc này có thể tự do thành hôn với anh.“  “Tôi biết với anh, chẳng người đàn bà nào khác có thể sánh với tôi, nhưng tôi chưa đoán trước được các tiếng gọi hấp dẫn ma quái: những tiếng gọi thì thầm của những người bạn chiến đấu, một sự mạo hiểm chung và cùng hy sinh cho một lý tưởng cao thượng.” (BMTY-Trang 155) “Rồi anh xuất hiện ở nhà tôi, bẩn thỉu, mỏi mệt, trông như một bóng ma của người tôi yêu. Trong nhà đang có bạn tôi, một họa sĩ và hai ký giả, đang ở phòng khách. Anh không chào họ, chỉ cầm tay đưa tôi vào bếp. Anh bất thần bảo tôi là anh không thể tiếp tục phân đôi người anh để vừa đến với tôi, vừa tham gia cuộc chiến. Anh sẽ không trở lại Sài Gòn để cùng chia xẻ cuộc đời với tôi nữa. Không có thời giờ cho hai chúng tôi, không có không gian cho tôi trong thế giới của anh. Tôi lập tức chết sững, ngã xuống sàn, và không thể ngừng khóc. Frank quay người, biến mất.” (BMTY-Trang 157) Người đàn ông tên Frank – “Frank Scotton.“ Frank Scotton tới Sài Gòn năm 1962 khi vừa 24 tuổi. Suốt 13 năm sau đó, Frank miệt mài với sứ mạng hỗ trợ Miền Nam Việt Nam trong cuộc chiến chống xâm lược. Thế nhưng, nỗ lực của Frank, cùng nỗ lực của hàng triệu người dân Miền Nam, đã không thể vượt qua những thử thách khắc nghiệt. *** Tác phẩm “Uphill Battle” của Frank Scotton ra đời trước “Love Found and Lost” của Kim Vui. Trong “Lời Ngỏ về ấn bản Việt ngữ“, Frank viết như sau: “Cuối cùng, nếu bạn đọc cảm thấy không vui với những mô tả của tôi về những khiếm khuyết của phía Việt Nam, thì xin hãy đọc lại những nhận xét của tôi về những khuyết điểm còn trầm trọng hơn của phía Hoa Kỳ. Thay vì đổ lỗi cho nhau, chúng ta nên tìm cách hiểu rõ bản chất bất định của cuộc chiến.” (6) Cuộc chiến ấy, Frank gọi là “Cuộc Chiến Leo Dốc.” Ở đó, khó khăn chồng chất khó khăn, oằn nặng trên vai con dân Miền Nam. Ở đó, tất cả đều là nạn nhân. Ở đó, tất cả đều bất định. Cũng bất định một mối tình – Mối tình của Kim Vui. ***  “Hai tình yêu đặc biệt và lâu dài nhất của tôi là tình yêu dành cho quê hương đã sinh ra tôi, và tình yêu dành cho một người đàn ông.” (BMTY-Trang 20) Tình yêu thứ hai Kim Vui đã tìm lại. Tình yêu thứ nhất thì sao? Phải chăng, tình yêu ấy như một “bóng mây” – “Bóng Mây Tình Yêu” – ngay ở trên mà không sao với tới. Để rồi, dù tiếng hát không còn cất cao nữa, nhưng những thổn thức trái tim, mãi trào dâng mà không thể nhận chìm. Tổ Quốc ơi! Yêu người, yêu cả một đời! *** Trịnh Bình An (10/2023) Ghi Chú: Ca khúc “Nỗi Lòng” của nhạc sĩ Nguyễn Văn Khánh. “Bóng Mây Tình Yêu – Hồi Ký Kim Vui” -280 trang. Ấn phí $25 usd. Tủ Sách Tiếng Quê Hương xuất bản năm 2023. Để mua sách qua bưu điện, xin gửi chi phiếu về: VLAC /TS Tiếng Quê Hương – P.O. Box 4653, Falls Church, VA 22044, USA. Liên lạc email: uyenthaodc@gmail.com . Hay, đặt mua online trên trang Barnes & Noble. https://www.barnesandnoble.com/w/bong-may-tinh-yeu-dung-phan/1144050060 Về giai đoạn Kim Vui hoạt động tại Đặc Ủy Phủ Công Dân Vụ, người viết đươc nghe nhà văn Uyên Thao (người sáng lập Tủ Sách Tiếng Quê Hương) kể rằng: Ông Nguyễn Ngọc Lương (từng là ký giả có tiếng của tờ New York Times) khi còn làm việc ở Phủ Công Dân Vụ đã từng nói về thiếu nữ Kim Vui với sự trân trọng đặc biệt: “Kim Vui có ý thức rất tốt trong công việc.“ Ca khúc “Chân Trời Tím” của nhạc sĩ Trần Thiện Thanh (1964 – ký tên Anh Chương và Nguyễn Văn Hạnh). Tiểu thuyết cùng tên của nhà văn quân đội Văn Quang (1964). Phim điện ảnh cùng tên của đạo diễn Hoàng Vĩnh Lộc (1971). “Aimer, ce n’est pas se regarder l’un l’autre, c’est regarder ensemble dans la même direction.” danh ngôn của nhà văn Antoine de Saint-Exupéry. “Uphill Battle: Reflections on Viet Nam Counterinsurgency” (Cuộc Chiến Leo Dốc: Suy nghiệm về Chiến Tranh Chống Du Kích tại Việt Nam) – Hồi ký Frank Scotton. Dịch giả Phan Lê Dũng. 560 trang. Tủ Sách Tiếng Quê Hương xuất bản 2015. Ấn phí $25 usd. Hay, đặt mua online trên trang Amazon. |
chúc mừng tác phẩm mới 