Tườngtrình của chủ tịch Cung Thị Lan về chuyến tham dự Đại Hội Văn Bút Quốc Tế lần thứ 88 26/9/2022-30/9/2022  tại Uppsala, Thuỵ Điển.

Phần 1: Ngày 25 và 26 tháng 9 năm 2022
Trưa ngày 25/9/2022 Cung Lan cùng Văn hữu thi sĩ Thanh Song Kim Phú và anh Phạm Quang Hiệp đến phi trường quốc tế Dulles, Virginia để lên đường sang Thuỵ Điển. Khi gửi hành lý, chúng tôi đã yêu cầu được hỗ trợ xe lăn cho Văn hữu Thanh Song Kim Phú. Được sự hỗ trợ này, chúng tôi đã qua những trạm kiểm soát nhanh chóng và dễ dàng. Máy bay SAS khởi hành đúng 5:45 chiều như lịch định.


Chúng tôi đã bay qua đêm và đến phi trường Copenhagen, thủ đô của Đan Mạch lúc 7 giờ sáng. Tại đây,  chúng tôi tháp tùng cùng Văn hữu Thanh Song Kim Phú được người hỗ trợ đưa trên một chiếc xe máy di chuyển qua các trạm kiểm soát  nhanh chóng không khác gì tại Mỹ. Chỉ có khác là ông ta không đưa chúng tôi trực tiếp đến cổng chuyến bay kế tiếp mà đưa chúng tôi đến trung tâm cần hỗ trợ dịch vụ xe lăn.




 Chúng tôi chờ đây một lát, có một anh thanh niên trẻ đến hỏi tên anh Hiệp(Anh Hiệp ghi danh cho Văn hữu Thanh Song Kim Phú nhưng người ta lấy tên anh),hỏi chuyến bay của chúng tôi rồi đưa chúng tôi đến cửa của chuyến bay đến phi trường Uppsala của Thuỵ Điển. Người thanh niên cao ráo, vui vẻ, và hoạt bát. Không giống như người hỗ trợ trước, cho rằng cô không thể dắt Văn hữu Thanh Song Kim Phú vào máy bay; người thanh niên này không những tận tình đưa thi sĩ Thanh Song Kim Phú vào tận chỗ ngồi mà còn đi từ từ từng bước theo nhịp chân chầm chậm của Văn hữu Thanh Song Kim Phú. Cảm động, Văn hữu Thanh Song Kim Phú nói:
“You look like.. like…..”
(Con giống như…, như…)
Người thanh niên ngắt lời, hỏi gọn:
“Your husband?” ( Chồng của cô hả?)
“No!You look like…” ( Con giống như…)
Tôi mỉm cười, nói  phụ:
“…look like my grandson!”(Cháu trai của bà)



Mặc dù thú vị với cử chỉ và giọng nói têu tếu của người thanh niên, tôi cảm thấy ái ngại vì người thanh niên này dắt chị Thanh Song Kim Phú đi từng bước chậm đến nỗi sau lưng chúng tôi rồng rắn một đoàn người tay xách vai mang, hối hả mong đến chỗ mình để xếp hành lý. Rõ là nơi nào, luật ấy! Ở đây mọi người phải tôn trọng sự giúp đỡ đối với những người lớn tuổi có sức khỏe yếu kém một cách tuyệt đối. Qua chuyện này, tôi rút kinh nghiệm về việc ghi danh nhận dịch vự hỗ trợ xe lăn của các vị lớn tuổi. Bất kể khuôn mặt trẻ hơn tuổi, dịch vụ này rất thuận tiện khi du lịch bằng máy bay.

 Chúng tôi rời Copenhagen lúc 9:15 sáng và đến phi trường Arlanda Stockholm  Thuỵ Điển 10:40 sáng. Một người thanh niên trẻ  khác đến đón Văn hữu Thanh Song Kim Phú và đẩy xe lăn đưa chị đến chỗ nhận hành lý. Tại đây, chúng tôi chỉ nhận 2 vali nên người thanh niên này chỉ anh Hiệp nơi điền đơn cho chiếc vali bị thất lạc và chúng tôi nhận ngay sau đó. Chúng tôi nhờ anh ta chỉ nơi đổi tiền. Anh ta vui vẻ hướng dẫn đến tận nơi, rồi chờ chúng tôi đổi tiền và đưa chúng tôi đến cửa ra khỏi phi trường.
Hành lý chúng tôi gồm 3 vali, tôi và mỗi người 1 hành lý mang theo( carry-on). Anh Hiệp phải đẩy 3 chiếc vali lớn trong lúc đeo balô đựng máy chụp hình trong lúc tôi và VH Thanh Song Kim Phú phải tự đẩy hành lý xách tay của mình. Trước mặt chúng tôi lúc này là một chiếc cầu thang cuốn trơn phẳng  không bậc cấp, dốc cao như thẳng đứng, đang vùn vụt cuốn lên cao. Chúng tôi đề nghị Văn hữu Thanh Song Kim Phú bước lên trước, vịn tay trái vào thành trong lúc dùng  tay mặt cầm chiếc carry-on.Chị vừa bước lên thang cuốn, tôi vội  bước theo, cũng như chị, tôi dùng tay trái vịn thành , tay phải nắm chiếc carry-on. Anh Hiệp bước theo tôi , tay nắm cả 3 chiếc vali trong tay phải. Cũng may chiếc thang cuốn rộng đủ để anh kéo cả 3 chiếc vali lớn cùng một lúc.
Chiếc thang máy cuốn độ 2 phút, Văn Hữu Thanh Song Kim Phú  té quỵ xuống và chiếc carry-on của chị cũng đổ theo. Cả hai ngã trước chân tôi. Tôi phải cố ghìm mình để khỏi bị ngã. Nếu không, tất cả chúng tôi, chị Thanh Song Kim Phú, carry-on của chị, tôi, chiếc carry-on của tôi, anh Hiệp và 3 chiếc vali lớn sẽ cùng đổ nhào.Và có thể, chúng tôi  cùng bị thương rất nặng. Một người đàn ông to lớn đứng sau anh Hiệp, vội vã vượt cả anh Hiệp và tôi đến nắm tay, đỡ Văn hữu Thanh Song Kim Phú dậy. Nhưng, chị không thể đứng lên được.
Hốt hoảng, chị nói:
“Please help me!”
Tôi vội vã nói:
“Chị thả chiếc carry-on ra đi! Để em lo cho!”
Rồi nói với ông ta:
“Please hold her up there. She can’t stand. “
Người đàn ông ôm xốc Văn hữuThanh Song Kim Phú lên đến  tầng trên và để chị trên ấy.
Tôi lên theo, đẩy chiếc carry-on của chị lên trong khi kéo  chiếc carry-on của mình. Anh Hiệp cũng an toàn lên theo cùng 3 chiếc vali. Chị Thanh Song Kim Phú cảm ơn người đàn ông rối rít. Còn tôi, tôi không nhớ mình có cảm ơn ông theo quán tính hay không. Tôi hoàn toàn trong trạng kinh hãi vì tôi đang thực hiện chuyến đi cùng hai người trong tình trạng không khỏe.  Cuối năm 2019, anh Hiệp bị gãy xương mắt cá, lâu lắm mới hồi phục, nay có lịch sắp mổ và phải mang thuốc theo trong chuyến đi. Văn hữu Thanh Song Kim Phú có kể tôi nghe chuyện chân chị yếu nên đã bị té vài lần; nhưng tôi chỉ nghĩ chứng yếu xương bình thường của người lớn tuổi. Tôi không biết rằng chị không bị yếu xương mà bắp chân trái của chị quỵ đột ngột, không thể đứng lên hay di chuyển bình thường sau khi đi lại khá lâu. Sau khi định thần và rõ nguyên do, tôi hứa với lòng sẽ quan sát kỹ cả hai vị đồng hành để phòng những bất trắc


Từ phi trường Arlanda Stockhom Thuỵ Điển, chúng tôi mua vé tàu lửa đến trạm Uppsala. Đúng như lời nói của người đổi tiền ở phi trường “Bạn sẽ bị rắc rối khi dùng tiền mặt tại Thuỵ Điển!”, người bán vé xa lửa không chịu nhận tiền mặt, ông ta đòi Credit Card. Anh Hiệp theo lời ông và hỏi thêm chi tiết và lộ trình đến Uppsala. Chúng tôi vào ga ngay sau đó. Cổng ga không có người soát vé. Các thang cuốn trong ga đều có nấc bậc cấp. Tôi đưa Văn hữu Thanh Song Kim Phú lên cầu thang, để chị trông Carry-On của chị rồi dùng thang cuốn đi xuống nơi anh Hiệp đứng chờ, đưa từng chiếc vali lên.Chậm nhưng an toàn.




Vừa đến sân ga, tàu trờ đến. Hỏi cặn kẻ những người đang chờ để chắc chắn chuyến tàu đến Uppsala, chúng tôi bắt chước họ, bấm cửa bước nhanh vào.Tàu lửa ở đây sạch sẽ với ghế đệm lớn và phòng vệ sinh cuối toa. Lúc này, cả ba chúng tôi đều lấy lại bình tĩnh và rất an tâm.  Kế hoạch”Nếu nhỡ bị  hụt, không vào toa kịp theo nhóm thì đứng đó, không đi đâu. Người đi sẽ quay trở lại tìm!”của chúng tôi bị thừa vì các chuyến tàu lửa ở Thuỵ Điển ngừng rất lâu và nền sân ga bằng phẳng với nền tàu nên hành khách có thể đẩy hành lý vào toa tàu dễ dàng.
 Qua hai trạm chúng tôi đến Uppsala. Từ đây chúng tôi đi bộ về khách sạn Scandic Uplandia.
Sau khi nghỉ ngơi, tắm rửa và thay đổi y phục, chúng tôi đáp xe buýt đến trường Đại Học Uppsala tìm The House of Literature để ghi danh với Ban Tổ Chức Đại Hội Văn Bút Quốc Tế lần thứ 88. Chúng tôi đã đi lạc đến Khoa Văn Chương thuộc trong khu mở rộng của trường đại học Uppsala chứ không phải khu chính của trường thế là chúng tôi phải hỏi đường đón xe buýt quay lại tìm Nhà  Văn Học(The House of Literature) trong khu chính của trường. Chúng tôi dùng tiền mặt để trả vé xe buýt nhưng tài xế không nhận. Trả bằng credit card thì máy không nhận; cho nên, cả đi và về, chúng tôi đều được đi miễn phí.
Cuối cùng, chúng tôi đến đúng nơi.Nhà  Văn Học(The House of Literature) lưa thưa vài người đến ghi danh. Chúng tôi nhận bảng tên và túi xách trong đó có Chương trình Đại Hội lần thứ 88 tại Uppsala, Thụy Điển và bản đồ thành phố Uppsala. Riêng tôi, có thêm cuốn sách lịch sử Văn Bút Quốc Tế và  Country report ‘The Power of Words: Future Challenges for Freedom of Expression’.
Bảng khuyến cáo “Chụp hình phải được sự đồng ý của người chụp chung và những người đứng gần” đã làm chúng tôi e ngại.






 Lẩn quẩn quanh Nhà  Văn HọcThe House of Literarure một lúc, chúng tôi đi bộ dọc chiếc cầu bắt qua sông cạnh khu vực Nhà  Văn Học (The House of Literarure)  để chụp hình rồi tạt vào một quán ăn. 








Chúng tôi gọi ba món, ăn chung. Thức ăn thật ngon và rẻ.Tổng cộng cả 3 món ăn và 2 ly cà phê chỉ 25 Mỹ Kim.
 

 



Bốn giờ chiều chúng tôi quay lại Nhà  Văn Học ( The House of Literarure) chào hỏi các bạn Văn từ các trung tâm khác, chụp hình và nghe chủ tịch Văn Bút Quốc Tế  Burhan Sönmez ( Manifstation for Freedom) và cựu chủ tịch Văn Bút Quốc Tế  Jennifer Clement( Between the lines- Creativity and The Engaged Writer) phát biểu.
 









Trong lúc mọi người  đi về phía cổng chính của trường Đại Học để được hướng dẫn tham quan  quanh thành phố Uppsala, chúng tôi quay về khách sạn nghỉ ngơi, chuẩn bị cho đôi chân đi bộ trong ngày hôm sau.


 




Phần 2: Ngày 27 tháng 9 năm 2022
Sáng sớm, chúng tôi sửa soạn  tươm tất xong vội xuống tầng trệt để ăn sáng trong nhà hàng của khách sạn Scandic Uplandia. Thức ăn ở đây rất phong phú, thích hợp cho cả người ăn kiêng hay không ăn kiêng.Mọi thứ đều ngon và tươi mới.


 Ăn xong, chúng tôi vội vã rời nhà hàng, lên đường đến trường Đại Học Uppsala. Chúng tôi chưa biết rõ là phải lấy xe buýt đi đến trường như Google map hướng dẫn hay đi bộ theo lời hướng dẫn của vài người bạn Văn Bút trong buổi họp mặt chiều hôm qua. Vừa đến sảnh đường của khách sạn, chúng tôi gặp một số Văn hữu thuộc Văn Bút Đài Loan và một vài Văn Bút khác.



 Một Văn hữu nói anh ta được phân công đến đưa tất cả chúng tôi, những đại biểu của các trung tâm Văn Bút hiện ở khách sạn Scandic Uplandia, đến trường Đại Học Uppsala. Chúng tôi hết sức vui mừng, đề nghị chụp hình chung làm kỷ niệm. Một số Văn hữu giới thiệu và tặng sách.Tựa vào cơ hội này tôi cũng giới thiệu và tặng Văn Nhân Lục của VBVNHN. Hàn huyên một lúc, chúng tôi cùng lên đường. 







Trên đường, chúng tôi gặp vài Văn hữu khác từ các trung tâm khác.  Vốn đã biết nhau qua những lần họp trực tuyến, nay được gặp nhau “bằng xương bằng thịt”, chúng tôi hân hoan cười nói vui vẻ, rôm rả suốt đưòng đi.




 





Nhờ có người dẫn đường, chúng tôi đến sớm hơn giờ tiến hành buổi Lễ Khai Mạc Đại Hội rất nhiều.
 


 
Tuy nhiên, đã có khá nhiều người có mặt trong sảnh đường trước 9 giờ sáng. Hình như ai cũng nóng lòng có mặt sớm để không bị bỏ lỡ sự kiện nào trong thời gian Đại Hội.



Mọi người đều phải đeo bảng tên vì nhóm bảo vệ kiểm tra rất kỹ trước khi cho phép bước vào trường.


Sau khi bị kiểm tra bảng tên ở cửa ra vào, tôi tưởng những người chào đón ở trước cửa hội trường hội trường chính sẽ nghiêm ngặt kiểm tra máy hình hay điện thoại cầm tay. Không ngờ người tiếp đón niềm nở gợi ý giúp chụp hình cho tôi và những người đang bước vào hội trường với nụ cười thân thiện. 




 

Điều này khiến tôi tự tin chụp vài tấm hình để ghi lại sự kiện.





Chủ tịch Văn Bút Thuỵ Điển Jesper Bengtston mở đầu lễ Khai Mạc Đại Hội bằng bài diễn văn Chào Mừng. Kế đó là diễn văn Chào Mừng của chủ tịch Văn Bút Quốc Tế Burhan Sönmez. Rồi đến bài thuyết trình của Carles Tomer, Văn Bút Catalan, Giám đốc Trung Tâm Văn Bút Quốc tế (2020-2021) về cuốn sách Lịch Sử Văn Bút Quốc Tế. Lịch sử Được Minh Họa. Tiếp theo là bài phát biểu quan trọng về “The POWER OF WORDS” của tiến sĩ đồng thời là nhà văn Siri Hustvedt.Và cuối cùng là phần mạn đàm về “UKRAINIANLITERATURE SET FREE” Tham luận viên của nhóm gồm ba hội viên Văn Bút Ukraina và một Văn hữu điều hành thuộc Văn Bút Thuỵ Điển. Chương trình khai mạc lẽ ra chấm dứt từ lúc 10:30 sáng nhưng vì vài diễn giả nói khá nhiều nên trễ hơn nửa tiếng đồng hồ.Tuy nhiên, chương trình không bỏ phần thời gian dành cho hội viên dùng cà phê
Tôi vốn không phải là người thích uống cà phê, nên không đi xuống cầu thang của đại sảnh, nấn ná ở lại trong hội trường tìm người quen chụp hình làm kỷ niệm. Tôi đã gặp Cat Lucas, Điều phối viên của Các Nhà Văn Trong Tình Trạng Nguy Hiểm thuộc Văn Bút Quốc Tế, là người đã giúp Văn Bút Việt Nam Hải Ngoại rất nhiều trong việc vận động tự do cho Phạm Đoan Trang. Tôi khá mừng vì được chụp hình chung với Cat và còn có cơ hội tặng cô cuốn sách Văn Nhân Lục cùng vài thứ có chữ Việt Nam,và chữ Washington DC.






Tôi cũng gặp và chụp hình với chủ tịch Văn Bút Quốc Tế, nhà văn Burhan Sönmez, người mà tôi đại diện Văn Bút Việt Nam Hải Ngoại bầu cho ông trong cuộc tranh cử Chủ tịch Văn Bút Quốc Tế năm vừa qua.





Theo chương trình, các buổi họp của các Uỷ Ban như Uỷ Ban quyền Dịch Thuật và Ngôn Ngữ, Uỷ Ban Các Nhà Văn Bị Cầm Tù , Uỷ Ban Các Nhà Văn vì Hòa Bình Và Uỷ Ban Các Nhà Văn Nữ đều diễn ra cùng một lúc. Tôi lên lầu hai đến phòng X (Mười) để dự cuộc họp của Uỷ Ban các nhà Văn Bị Cầm Tù. Chưa bước vào phòng, tôi bị chặn và yêu cầu để điện thoại cầm tay cũng như các máy ảnh, máy thu hình ở trong phòng bên cạnh. Không ngoài tôi, tất cả mọi người đều phải tuân theo yêu cầu này. Ngay cả chủ tịch Uỷ Ban các nhà Văn Bị Cầm Tù bác sĩ nhà văn Ma Thida, và chủ tịch Văn Bút Mỹ Karin Karlekar cùng trong tình trạng. Tôi lấy làm tiếc vì không thể thu  hình khi Chủ tịch Văn Bút Hoa Kỳ, nhà văn Karin Karlekar nói về Phạm Đoan Trang trong phần Chiếc Ghế Trống.
Tôi đoán có nhiều đại biểu tham dự Uỷ Ban Các Nhà Văn Bị Cầm Tù hơn cuộc họp của các Uỷ Ban khác. Đa số những đại biểu tham gia cuộc họp này đều quan tâm đến các nhà văn/ nhà báo cầm tù mà trung tâm Văn Bút của mình đang tranh đấu giành lại tự do và an toàn cho họ. Có khoảng 85 người trong phòng họp. Chương trình khác dày đặc với Phần giới thiệu, Acceptance of the decision of the last meeting – Other administrative matter, Statement from Chair and Steering Committee, Discussion on Challenge center are facing especially integration of Writers at risk to perception. và phần cập nhật từ cácTrung Tâm.
Vài đại biểu trung tâm nói nhiều và dài tưởng chừng như ” vô cùng tận”… mà không có thông báo ngưng như “chỉ còn một phút” (1 minute left) hay cắt ngang với yêu cầu gửi điện thư báo thêm như trong các cuộc họp trực tuyến; cho nên, còn 20 trung tâm Văn Bút không thể báo cáo cập nhật, phải gửi email sau. Đã thế, có những con số báo không chính xác hay những từ dùng không thích hợp gây ra những lời tranh cãi hết sức mạnh mẽ và gây cấn giữa vài đại biểu của các trung tâm Văn Bút. Đến lúc này, tôi mới thấy rõ việc thu điện thoại cầm tay, máy chụp hình và máy thu hình của ban Tổ Chức cuộc họp Uỷ Ban Các Nhà Văn Bị Cầm Tù là có lý.
Đúng 1 giờ trưa, mọi người đều đến đại sảnh ngay chân cầu thang lớn để nhận phần ăn của mình rồi tìm chỗ ngồi. Đa số xuống phòng ăn nơi tầng hầm để có chỗ ngồi ăn thoải mái.
 


Hai giờ rưỡi chúng tôi trở lại phòng họp của Uỷ Ban Những Nhà Văn Bị Cầm Tù. Lúc này phòng họp ít người hơn ban sáng. Chỉ còn khoảng hơn 40 người.
Khi đến phần bàn luận các giải pháp (Resolution) và Kế hoạch Chiến Lược (Strategic Plan) , tôi góp ý rằng các trung tâm nên cố gắng tránh các cuộc tranh cãi khá mạnh mẽ làm tổn thương nhau bởi vì nếu chúng ta không có tinh thần hợp tác làm việc thì chúng ta không thể giúp các nhà văn bị cầm tù có hiệu quả.Tôi cũng đề nghị Uỷ Ban Các Nhà Văn bị Cầm Tù nên làm trung gian trong việc gửi tiền đến gia đình các nhà văn bị cầm tù.Như trường hợp nh à v ăn, nhà báo Phạm Đoan Trang, Văn Bút Việt Nam Hải Ngoại rất muốn gửi tiền đến gia đình Phạm Đoan Trang nhưng lo ngại gia đình Phạm Đoan Trang bị rắc rối. Nếu bị tra hỏi, họ sẽ bối rối, không biết người gửi là ai trong lúc người muốn gửi lại không muốn thông tin của mình bị tiết lộ.
Buổi họp chấm dứt lúc 5 giờ chiều và chúng tôi đi bộ về khách sạn, chứ không tham dự cuộc tham quan quanh trường Đại Học
7 giờ 30 tối chúng tôi đi bộ đến Martin Luther King Monument , địa điểm ngay sau lưng trường Đại Học Uppsala để tham dự lễ Tưởng Niệm “Con Đường của Công Lý” ( The Arc of Justice)
The Arc of Justice- Martin Luther King Monument Uppsala Sweden

The Arc of Justice- Martin Luther King Monument Uppsala Sweden
Play







8 giờ tối chúng tôi đi bộ qua trường đại học Uppsala để dự tiệc Khai Mạc Đại Hội.
The 88th international PEN Congress Uppsala Sweden- Opening Reception Sept 27 2022
The 88th international PEN Congress Uppsala Sweden- Opening Reception Se…
Play



10 giờ tối chúng tôi về lại khách sạn Scandic Uplandia.

Phần 3:Ngày 28 tháng 9 năm 2022
Giống như buổi sáng hôm trước:Sau khi chuẩn bị xong chúng tôi xuống nhà hàng Scandic Uplandia ăn sáng rồi đi bộ đến trường Đại Học Uppsala.Văn hữu Thanh Song Kim Phú và tôi đồng lòng tiếp tục mặc áo dài và đi sớm để chụp vài tấm hình với cảnh trên lầu của trường.



Một người đàn ông đi tìm phòng họp, ngang qua chỗ chúng tôi đang đứng chụp hình, chợt dừng lại, chào hỏi tôi đôi câu rồi  trao cho tôi tấm danh thiếp. Ông là giám đốc điều hành của Văn Bút Nhật.Trông ông có vẻ nghiêm nghị nhưng lại có nhã ý muốn chụp hình với chúng tôi. Điều này khiến tôi nghĩ đến sự “lợi hại” của chiếc áo dài Việt Nam.







Hôm qua, trong ngày dự Khai Mạc Đại Hội, cô đại biểu người Đại Hàn có lẽ trông thấy Văn hữu Thanh Song Kim Phú và tôi trong hai chiếc  áo dài Việt Nam khá xinh xắn nên hôm nay cô cũng mặc Quốc Phục của mình.



Từ 9 đến 11 giờ, Đại Hội có 4 cuộc hội thảo là “Tomorrow Club: Engaging Young People”,”ICORN- CITIES OF REFUGE-In a collaboration between ICORN and PEN Centres ”, “Tacking Polarisation and Exclusion” và  “The Importance of Social Media for PEN”
Tôi chọn Hội Thảo Mạng lưới các thành phố Tị Nạn Quốc Tế-Trong sự hợp tác giữa Mạng lưới các thành phố Tị Nạn Quốc Tế và các trung tâm Văn Bút(Workshop:”ICORN- CITIES OF REFUGE” In a collaboration between ICORN and PEN Centre) nên vào phòng số IX (9)
Hội Thảo này được điều khiển bởi giám đốc chương trình Elisabeth Dyvik, Tư vấn Bảo vệ Cathy MacCann,và sự  tham gia của các Đại Diện trung tâm Văn Bút có kinh nghiệm làm việc với Mạng lưới các thành phố Tị Nạn Quốc Tế.
Có khoảng 48 người tham dự mà đa số là những tham luận viên và các văn hữu đại biểu dự cuộc họp của Uỷ Ban Các Nhà Văn Bị Cầm Tù Hôm qua
Qua trình bày, giải thích, đối thoại và những mẫu chuyện kể trong Hội Thảo, tôi có thêm một số kiến thức về cách thức các trung tâm Văn Bút liên lạc với Mạng lưới các thành phố Tị Nạn Quốc Tế, phương cách Bảo Vệ, sự vận hành Giấy giới thiệu, và việc thành lập cùng với sự duy trì những nơi cư trú được bảo vệ.
Buổi họp chấm dứt lúc 11 giờ và những người yêu thích cà phê có thể ra ngoài hành lang trước cửa phòng họp hay xuống dưới chân cầu thang ở đại sảnh lấy cà phê uống.
Từ 11:30 đến 12:30 tôi dự Asia-Pacific Region ở phòng số VIII(8) do Ross Holder, Điều phối viên Chương Trình Khu Vực Châu Á chủ đạo.


 Ross Holder khôn khéo vận dụng những câu hỏi liên quan đến những vấn đề anh đề cập để khuyến khích hầu hết những người tham dự trả lời. Điều này đã khiến cho những người trong phòng họp đều có cơ hội phát biểu ý kiến của mình. Khi đến phiên mình, tôi đứng lên nói đến sự quan trọng của việc dịch thuật đối với sự chia sẻ thông tin quan trọng của các trung tâm Văn Bút đến với hội viên. Tôi nêu dẫn chứng là tôi đã thực hiện điều này qua việc chắc lọc những chuyện nào cần bảo mật và chuyện nào của các trung tâm Văn Bút cần phổ biến để vận động cho sự tự do của các nhà văn bị tù hay trong tình trạng nguy hiểm. Nghe tôi nói như vậy, Bác sĩ Ma Thida đưa ngón cái lên, hướng về phía tôi, gật đầu bày tỏ sự tán thành. Tôi đã khen ngợi Ross Holder trong trách vụ Điều Phối Viên Chương Trình Khu Vực Châu Á.Anh ta đã liên kết các trung tâm Văn Bút trong việc ủng hộ và  vận động tự do cho các nhà văn bị cầm tù, nhất là trường hợp Phạm Đoan Trang.Và tôi còn cảm ơn các trung tâm Văn Bút Hoa Kỳ, Văn Bút Anh, Văn Bút Quốc Tế… không ngừng giúp đỡ các trung tâm Văn Bút bạn. Tôi đề cao hình ảnh đẹp và ý nghĩa của Karin Karlekar, chủ tịch Văn Bút Hoa Kỳ trong buổiTham Luận của buổi họp Uỷ Ban Các Nhà Văn Bị Cầm Tù hôm qua. Cử tọa đoàn có năm người trong đó chỉ mỗi cô không phải là người châu Á. Sự hiện diện của cô trong cử tọa đoàn nói lên sự ủng hộ hết sức mạnh mẽ đối với Uỷ Ban Các Nhà Văn Bị Cầm Tù, và nhất là với các nhà văn bị tù hay trong tình trạng nguy hiểm trong Khu Vực Châu Á
.



Phát biểu xong, tôi ngồi xuống, định chú ý lắng nghe những ý kiến của các vị khác, chợt khựng lại vì cái khèo tay của văn hữu Thanh Song Kim Phú. Chị đưa tôi tấm danh thiếp của một đại biểu thuộc trung tâm Văn Bút Đại Hàn nhờ chuyển đến tay tôi. Nhìn sơ tấm danh thiếp tôi quay sang phía anh ta gật đầu tỏ ý cảm ơn.
Tôi quan sát các vị chủ tịch của các trung tâm Văn Bút khác để học hỏi từng phong thái và cách nói năng của họ. Rồi tôi chợt nghĩ không biết họ nghĩ gì về tôi. Một phụ nữ chủ tịch với chiếc áo dài Việt Nam mỗi ngày có lẽ làm họ lạ lẫm lắm. Và có lẽ họ cũng ái ngại cho tôi vì loại vải mềm,và mỏng của chiếc áo. Họ không biết trong chiếc áo dài này, tôi còn phải mặc áo quần giữ nhiệt, mang vớ dày cộm và đi đôi giày bít để chống khí lạnh của trời thu Thuỵ Điển.Cho nên, tôi trông luộm thuộm, không giống phụ nữ Việt Nam trong chiếc áo dài chuẩn mực.Trong lúc tôi không hài lòng vì cách mặc áo dài không đúng cách của mình, Văn hữu Thanh Song Kim Phú rất vui và tự hào vì có dịp mặc Quốc Phục nơi xứ người. Dù sao, tôi vẫn có niềm an ủi là chúng tôi luôn được mọi người thích chụp hình chung.





 Sau buổi Hội Thảo, Phó chủ tịch của Hội Nhà Văn Busan(người đàn ông trẻ trao tôi tấm danh thiếp) giới thiệu tôi với ông Kim Yong-Jae, chủ tịch của Văn Bút Nam Hàn và những người tháp tùng phái đoàn của trung tâm Văn Bút Nam Hàn tham dự Đại Hội VBQT.Ông Kim Yong-Jae lớn tuổi, đĩnh đạc và chỉ nói tiếng Hàn. Mặc dù phải chống gậy để bước đi, ông luôn giữ tư thế thẳng với khuôn mặt điềm tĩnh, từ tốn. Phong cách của ông cho tôi có ý nghĩ ông ắt phải là người rất có uy tín của Trung Tâm Văn Bút Nam Hàn. Ông được cô Tổng Thư Ký, và Phó chủ tịch luôn sát cánh cùng ông để thông dịch cho ông với nụ cười vui vẻ và cử chỉ linh hoạt rất dễ thương.Tôi không hiểu người phụ nữ mặc Quốc Phục Đại Hàn có phải vợ ông không, nhưng không dám hỏi, hơn nữa không có thì giờ vì mọi người, ai nấy tíu tít chụp hình xong là đi chỗ khác thăm hỏi Văn hữu khác ngay.



Nhìn phái đoàn của trung tâm Văn Bút Nam Hàn đông đúc và hùng hậu khiến tôi ao ước một ngày nào Văn Bút Việt Nam Hải Ngoại cũng được như thế. Theo tôi, tinh thần tôn trọng những vị Văn thi hữu cao niên và tạo điều kiện giúp các vị ấy có cơ hội tiếp xúc với  thế giới bên ngoài và Văn hữu của các Văn Bút khác, bất kể sự hạn chế về Anh ngữ, là việc làm hết sức ý nghĩa.


Ăn trưa xong, chúng tôi vào hội trường chính để dự  hội thảo về các chủ đề  “At The Limits of Free Expression: The Problem of Hate Speech”, “Absence and Disappearance”and “Cultural Rights in times of War and Post Conflict” Chúng tôi dự các hội thảo này  từ 2 giờ 30 đến 4 giờ  30. Nhiều ý kiến  khác nhau mà trong đó tôi tâm đắc lời một vị tham luận viên (Xin tạm giấu tên) rằng “Đối phó với lời nói đầy hận thù là sự im lặng!” Vị ấy nói thêm “Kiên nhẫn là sự cần thiết!” Điều này cho tôi nhớ các câu ca dao tục ngữ Việt Nam “Im lặng là vàng” Và “Cơm sôi nhỏ lửa, một đời không khê!”


 Điều mà tôi thú vị nhất hôm ấy là tôi được chụp hình với tiến sĩ đồng thời là nhà văn nổi tiếngSiri Hurstvedt. Một người luôn “bị” bao vây bởi nhiều người sau các buổi diễn thuyết và hội luận. 





Phái đoàn Văn Bút Đại Hàn cũng muốn chụp với văn hữu Thanh Song Kim Phú và tôi lần cuối trong hội trường lớn của trường Đại Học Uppsala bởi vì ngày mai chúng tôi sẽ đi sang lâu đài Uppsala họp chứ không đến đây nữa.





 Từ 4 giờ chiều đến 6 giờ chiều chúng tôi tham dự nhóm Thảo Luận về đề tài” Các trung tâm Văn Bút và ngôn ngữ bản địa: Làm cách nào tạo chỗ đứng cho mọi người” (PEN Centres and Indigenous Languages: How To Make Room For Everyone)
Theo thông tin từ cuộc họp: Năm 2022 đánh dấu sự bắt đầu một thập kỷ với nhiều ngôn ngữ bản địa bởi Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên Hiệp quốc(UNESCO) Hơn bao giờ hết, các nhà văn của các Văn Bút bây giờ có nhiều tác phẩm với nhiều ngôn ngữ khác nhau. Và những tác giả  bản địa đang làm giàu cho các thư viện bằng ngôn ngữ gốc và tác phẩm của họ.Ngôn ngữ gốc là công cụ chính của các bản thảo của các nhà văn, nhưng nhiều người trong số họ phải đối mặt với những thách thức dưới áp lực của ngôn ngữ nước sở tại. Buổi họp nêu ra những vấn đề và thử thách mà các nhà văn và các trung tâm đối diện. Đa số tham luận viên  nói tiếng Tây Ban Nha và được dịch sang Tiếng Anh.
Từ 6 giờ chiều đến 10 giờ tối là Đêm Văn Hóa: Chương trình gồm Ra Mắt sách: PEN/Opp Anthology Under Ukraine’s Open Sky,  kịch độc thoại “My Threatening Poem” , Thảo luận đề tài  “Sức Mạnh của Từ Ngữ”( The Power of Words) và đọc văn học “Belarusian Poetic resistance”. Các chương trình này diễn ra ở các địa điểm khác nhau và có nơi đòi hỏi người tham dự phải có vé. Chúng tôi cảm thấy bất tiện nên quyết định không tham dự chương trình nào. Đi bộ về khách sạn, tắm rửa xong, chúng tôi đi sang bên đường đến nhà hàng Việt Nam ngay trước khách sạn ăn tối rồi về ngủ.


 

Phần 4: Ngày 29 tháng 9 năm 2022
Sáng nay tôi mặc chiếc áo dài mới toanh màu vàng có những đóa hoa đủ màu và những ngọn lá vươn cao lên từ vạt. Chiếc áo ngắn như kiểu áo dài trước năm 1975  do Văn hữu Thanh Song Kim Phú tặng đã cho tôi cảm giác dễ chịu.  Dễ chịu nhất là chiếc áo không làm tôi cảm thấy luộm thuộm ngay cả khi tôi mang giày bít xẹp. Hôm qua, cả Văn hữu Thanh Song Kim Phú và tôi đều mang giày bata và giày xẹp để đi bộ trong lúc mang giày cao gót để đến nơi thay.Văn hữu Thanh Song Kim Phú đã chịu khó thay giày, còn tôi tuy mang theo mà không thay.Vì thế, hôm nay tôi không đem giày cao nữa.
Hôm nay chúng tôi đến chỗ mới là lâu đài Uppsala để dự Hội Nghị. Đường đi đến lâu đài Uppsala cùng lối đến trường Đại Học Uppsala nhưng phải đi xa thêm một đoạn và phải đi lên đồi cao. Cảnh trời thu với lá vàng rất đẹp đã cầm chân chúng tôi đứng lại nhiều lần để chụp hình.

 

Đến dốc cao, Văn hữu Thanh Song Kim Phú phải vịn tay tôi để bước và chúng tôi đi từ từ từng bước chậm. Tôi biết chân chị còn đau lắm nhưng chị không hề than vãn,vui vẻ bước đi.Đứng trước lâu đài, chị hân hoan nói về sự uy nghi và kiên cố của nó. Giống như chị, tôi biết là chúng tôi sắp sửa bước vào một  lâu đài Hoàng Gia quan trọng của Thuỵ Điển. Những chiếc súng đại bác xung quanh là chứng tích cho sự bảo vệ hết sức hiệu quả cho lâu đài trong thời Trung Cổ.


 Khi bước vào lâu đài Uppsala, chúng tôi cũng bị kiểm tra bảng tên như khi vào trường đại học Uppsala. Chỉ khác là chúng tôi được cấp máy nghe dịch. Nhận xong, chúng tôi  đi bộ lên những bậc cấp bằng đá mòn trơn láng, rồi qua ba tầng thấp ngoằn ngoèo và đến phòng họp. Phòng họp rộng thoáng, sáng choang với những chiếc đèn chùm.Những chiếc bàn nhỏ, có hai ghế ngồi  dành cho hai đại biểu của các trung tâm Văn Bút được sắp xếp gọn gàng ngay ngắn. Tìm tên của trung tâm Văn Bút mình, tôi nghĩ ban tổ chức xếp chỗ ngồi ở dãy cuối theo vần V. Không ngờ, họ xếp ngay sau dãy ghế của Ban quản trị điều Hành Văn Bút Quốc Tế, nơi chính diện của sân khấu.
 

9 giờ hội nghị bắt đầu với lời chào đón của chủ tịch Văn Bút Quốc Tế.
Tiếp theo là phần nói về quy định và nội qui của Đại Hội về việc chụp và thu hình, giới thiệu các nơi ăn trưa, phòng vệ sinh, xác định trình tự của chương trình, và thông báo thời gian bầu cử và điều kiện được bầu cử.
Kế đến là phần Chiếc ghế Trống về Dom Phillips ( Brazil)


Sau đó là phần báo cáo của chủ tịch Văn Bút Quốc Tế, của Tổng Thư Ký Văn Bút Quốc Tế,của Ban Chấp  Hành Văn Bút Quốc Tế, của Thủ Quỹ Văn Bút Quốc Tế và của giám đốc Điều Hành Văn Bút Quốc Tế.
10:40 Các đại biểu nghỉ, uống cà phê
Từ 11:00 là báo cáo về Quỹ Khẩn Cấp, về sự Hợp Tác của trung tâm Văn Bút  với Mạng lưới các thành phố Tị Nạn Quốc Tế, cập nhật của các Trung tâm Xã Hội Quân Sự, và Thảo Luận về đề tài :  “Có phải mối nguy hiểm của việc viết về biến đổi khí hậu là câu hỏi của Văn Bút  trong tương lai không? ” (“Is the danger of writing about climate change the PEN question for tomorrow?”)
Từ 1 đến 2 giờ là giờ Ăn trưa.
Từ 2 giờ Hội nghị tiếp tục phần 2.
Đúng 2 giờ là phần phát biểu của Cung Thị Lan cho phần Chiếc Ghế Trống của Phạm Đoan Trang.




Đây là nguyên văn lời phát biểu:
Good afternoon all delegates and members of the 88th International PEN Congress.
 I am Cung Thi Lan, president of The Vietnamese Abroad PEN Centre.
 I am humble and honored to celebrate the patriotic spirit of writer Pham Doan Trang who’s currently in the prison in Vietnam.
 Ms. Pham Doan Trang is an author, journalist and pro-democracy activist. Her works and books include The Journal of Law, Politics For Everyone… are for Vietnam Literary, Human Rights and democracy. Author Pham Doan Trang was awarded the 2017 Homo Homini Award, the 2019 Press Freedom Award from Reporters Without Borders and the recent  Award,The 2022 Martin Ennals Award for Human Right Defender & International Press Freedom from the Committee to Protect Journalist. But author Pham Doan Trang could not receive it since she was arrested on October 6, 2020
Writer Pham Doan Trang predicted her situation, she posted her letter “ Just In Case I am imprisoned”
“JUST IN CASE I AM IMPRISONED
Saigon, Vietnam
May 27th, 2019
Dear friends,
No one wants to sit in prison. But if prison is inevitable for freedom fighters, if prison can serve a predetermined purpose, then we should happily accept it.…
I don’t want a campaign that calls on the Vietnamese government to simply “free Trang”.  I want a comprehensive social movement that pushes the government to “free Trang and pass new election laws”, “free Trang and ensure free and fair elections”,  “free Trang, free elections”, and so on.
..
I don’t want freedom for just myself; that’s too easy.
I want something greater: freedom for Vietnam.
It might seem like some grand goal, but it’s totally possible – with your support.

Pham Doan Trang”
Like you see:
Pham Doan Trang’s Peaceful works are for Vietnam’s human rights, social reforms and free elections but she received an unfair accusation, 9 years term in  prison because of propagating the state!
Vietnamese Abroad PEN would like to say thank you to Ross Holder, and Cat Lucas of the International PEN, English PEN, and president Karin Karlekar of America PEN constantly have been collaborating with us to advocate Pham Doan Trang case.
I would like you, all PEN centers to join our campaign to urge Vietnamese government to release Pham Doan Trang immediately and unconditionally.
All information of Pham Doan Trang case is in VietPEN.org.
I would like to thank you for your attention and listening
Thank you so much

 



 Tạm dịch:
Xin chào tất cả các vị đại biểu và các thành viên của Đại hội Văn Bút Quốc Tế lần thứ 88.
  Tôi là Cung Thị Lan, chủ tịch Văn Bút Việt Nam Hải Ngoại.
 Tôi khiêm tốn và hân hạnh được vinh danh tinh thần yêu nước của nhà văn Phạm Đoan Trang hiện đang ở trong tù ở Việt Nam.
 Cô Phạm Đoan Trang là nhà văn, nhà báo và nhà hoạt động ủng hộ dân chủ. Các hoạt động và tác phẩm của cô bao gồm Tạp Chí Pháp luật, Chính Trị Bình Dân… dành cho Văn học, Nhân quyền và dân chủ Việt Nam. Nhà văn Phạm Đoan Trang đã được trao Giải thưởng Homo Homini 2017, Giải thưởng Tự do Báo chí năm 2019 từ Tổ chức Phóng viên Không Biên giới và Giải thưởng gần đây: Giải thưởng Martin Ennals 2022 cho Người Bảo Vệ Nhân Quyền & Tự Do Báo Chí Quốc Tế từ Tổ chức Bảo vệ Các Nhà báo. Nhưng tác giả Phạm Đoan Trang không nhận được vì cô bị bắt từ ngày 6.10.2020
Nhà văn Phạm Đoan Trang đoán trước hoàn cảnh của mình, cô đã đăng bức tâm thư “Chỉ trong trường hợp tôi bị  bắt giam”
“CHỈ TRONG TRƯỜNG HỢP TÔI BỊ BẮT GIAM“
Sài gòn, Việt nam 27 tháng 5, 2019
Các bạn thân mến,
Không ai muốn ngồi tù. Nhưng nếu nhà tù là không thể tránh khỏi đối với những người đấu tranh tự do.Nếu nhà tù có thể phục vụ một mục đích đã định trước, thì chúng ta nên vui vẻ chấp nhận nó.
…
Tôi không muốn chiến dịch kêu gọi chính phủ Việt Nam chỉ đơn giản là “trả tự do cho Trang”. Tôi muốn một phong trào xã hội toàn diện thúc đẩy chính phủ “trả tự do cho Trang và thông qua luật bầu cử mới”, “trả tự do cho Trang và đảm bảo bầu cử tự do và công bằng”, “trả Trang tự do, bầu cử tự do”, v.v.
..
Tôi không muốn tự do cho riêng mình; điều đó quá dễ dàng.
Tôi muốn điều gì đó vĩ đại hơn: Tự do cho Việt Nam.
Nó có vẻ giống một mục tiêu khá to lớn, nhưng hoàn toàn có thể – với sự hỗ trợ của bạn.
Phạm Đoan Trang ”
Như  các bạn thấy:
  Các hoạt động đấu tranh ôn hòa của Phạm DoanTrang chỉ vì nhân quyền, cải cách xã hội và bầu cử tự do của Việt Nam nhưng cô đã bị kết tội oan, 9 năm tù vì tuyên truyền  chống phá nhà nước!
    Văn Bút Việt Nam Hải Ngoại xin gửi lời cảm ơn đến Ross Holder, và Cat Lucas của Tổ chức  Văn Bút Quốc tế,  Văn Bút Anh, và chủ tịch Karin Karlekar của  Văn Bút Hoa Kỳ đã liên tục cộng tác với chúng tôi để bênh vực trường hợp Phạm Đoan Trang.
Tôi muốn các bạn, tất cả các trung tâm Văn Bút hãy cùng tham gia chiến dịch của chúng tôi để kêu gọi chính phủ Việt Nam trả tự do cho Phạm Đoan Trang ngay lập tức và vô điều kiện.
Tất cả thông tin về trường hợp Phạm Đoan Trang đều có trong VietPEN.org.
Tôi xin cảm ơn các bạn đã chú ý lắng nghe
Cảm ơn các bạn rất nhiều

Kính mời quý Văn hữu xem video clip sau:
Empty Chair Pham Doan Trang Sept 29,2022 at Uppsala Sweden
Empty Chair Pham Doan Trang Sept 29,2022 at Uppsala Sweden


Tưởng cũng cần nói rõ vấn đề trình bày các trường hợp đặc biệt trong Chiếc Ghế Trống tại Đại Hội Văn Bút Quốc Tế.   Chuyện chọn lựa các trường hợp văn nghệ sĩ bị áp bức cần được nêu danh với chiếc ghế trống như Phạm Đoan Trang và đại biểu được mời trình bày về chiếc ghế trống trước Đại Hội Đồng VBQT không phải dễ dàng do đó tôi cảm thấy rất hãnh diện đại diện Văn Bút Việt Nam Hải Ngoại phát biểu trong phần Chiếc Ghế Trống Phạm Đoan Trang trước Đại Hội Đồng Văn Bút Quốc Tế kỳ 88.
 
Trong Đại Hội Văn Bút Quốc Tế chỉ khoảng 5 đến 6 Nghị quyết (Resolutions) được Đại Hội Đồng VBQT chấp thuận và thông qua.  Văn Bút Việt Nam Hải Ngoại rất vinh dự cùng Văn Bút San Miguel bảo trợ Nghị quyết “RESOLUTION ON THREATS TO FREEDOM OF EXPRESSION AND PROTECTION OF CIVIC SPACE” do cựu Chủ tịch Vịnh Thanh Dương Thành Lợi soạn thảo và được Ủy Ban Các Nhà Văn Bị Cầm Tù (Writers in Prison Committee) đệ trình và đã được Đại Hội Đồng Văn Bút Quốc Tế kỳ 88 tại Uppsala chấp thuận thông qua.
Nghị quyết nêu lên trình trạng nhân quyền tồi tệ tại Việt Nam.
“Tại Việt Nam hơn 200 nhà hoạt động đang bị giam giữ và ít nhất 332 nhà hoạt động nằm trong tình trạng nguy hiểm.Trong những người bị bắt có 92 phụ nữ và 71 người gốc dân tộc thiểu số đã nhận án tù nhiều năm trong đó có Phạm Đoan Trang, người bị tuyên án 9 năm tù vào tháng 12-2021 chỉ vì đòi hỏi cải tạo xã hội và bầu cử tự do.”
“In Vietnam, there are over 200 activists in prison and at least 332 activists at risk.  Among the imprisoned activists are 92 women and 71 ethnic advocates, who received lengthy prison sentences, among them writer and activist Pham Doan Trang who was sentenced to nine years’ imprisonment in December 2021 for calling for social reforms and free elections.”
và yêu cầu nhà nước Việt Nam phải thả các văn nghệ sĩ và nhà hoạt động bị giam giữ cũng như phải tôn trọng trách nhiệm đối với các công ước quốc tế đòi hỏi bảo vệ nhân quyền của công dân, văn nghệ sĩ, ký giả, các nhà hoạt động, v.v, và xây dựng môi trường xã hội tự do để tất cả mọi người có thể sử dụng quyền tự do ngôn luận.
 Nghị quyết này có trong hồ sơ đại biểu tham dự Đại Hội Văn Bút Quốc Tế lần thứ 88 tại Uppsala, Sweden. Vui lòng bấm link để xem chi tiết:
RESOLUTION ON THREATS TO FREEDOM OF EXPRESSION AND PROTECTION OF CIVIC SPACE

Tiếp theo chương trình là phần báo cáo của các chủ tịch Ủy Ban, phần giới thiệu các ứng cử viên tranh cử chức Tổng Thư Ký và Phó chủ tịch Văn Bút Quốc Tế.
 Sau đó là phần nghỉ, dùng cà phê.
 Tiếp theo là phần nói chuyện của các ứng cử viên tranh cử chức chủ tịch văn Bút Quốc Tế, thảo luận những vấn đề của các trung tâm Văn Bút và Chào Mừng các trung tâm Văn Bút mới trong năm 2020-2021.
 Hội nghị kết thúc lúc 6 giờ.
 Chúng tôi ra về trong tâm trạng rất vui. Văn hữu Thanh Song Kim Phú tíu tít nói về sự thành công của  bài phát biểu của tôi và sự đồng tình ủng hộ của cử toạ qua những tiếng vỗ tay. Còn tôi, vui vì tôi được dịp gặp và chụp hình với nhiều Văn hữu mà tôi mến mộ và quen biết qua các cuộc họp trực tuyến.  Hơn nữa, tôi còn có dịp tặng món quà nhỏ có chữ Việt Nam cho một Đại Biểu người Thuỵ Điển, nhờ ông chuyển đến vợ của ông.






Phần 5:Thứ sáu ngày 30 tháng 9 năm 2022
Theo dự định, Văn hữu Thanh Song Kim Phú và tôi sẽ mặc năm chiếc áo dài khác màu cho năm ngày dự Hội Nghị Văn Bút Quốc Tế. Thế nhưng, sau ngày dự Hội Nghị tại lâu đài Uppsala hôm qua, tôi cất hết tất cả áo dài vào vali và nói với Văn hữu Thanh Song Kim Phú là tôi không mặc áo dài nữa vì tôi không thể chịu lạnh suốt cả một ngày họp, rồi chờ dự Yến Tiệc Bế Mạc đến tận khuya. Tôi còn khuyên chị nên mặc áo đầm hay quần tây. Bởi vì chẳng thà mặc quần tây gọn gàng, để được giữ ấm, tránh cảm lạnh vẫn tốt hơn.Thực ra, tôi đã không nói nguyên nhân chính khiến tôi không muốn mặc áo dài nữa, là tôi ám ảnh cảnh ông S.,một vị trong Ban Quản Trị Văn Bút Quốc Tế, bị té u đầu. Cảnh ông S. ngồi gục đầu, chườm đá trước mặt tôi suốt buổi họp khiến tôi kinh hãi. Tôi cảm thấy sợ những bậc tầng cấp mài nhẵn  bóng loáng của lâu đài, và e rằng ống quần rộng cùng tà áo dài lụng thụng của chúng tôi có thể gây cho chúng tôi té một cách bất chợt. Văn hữu Thanh Song Kim Phú có vẻ buồn nhưng không thuyết phục tôi. Chị chỉ nói một cách đơn giản rằng chiếc áo dài  là Quốc phục của người Việt Nam cho nên dù tôi không mặc, chị vẫn tiếp tục mặc.Chị còn nói thêm chiếc áo dài hồng của tôi dự định mặc sẽ là chiếc áo đẹp và đặc biệt trong Yến Tiệc vì nó sáng rực, toát lên tinh thần tự hào là người Việt Nam của người mặc. Lời của chị khiến tôi trằn trọc, không ngủ được. Ba giờ sáng, tôi lò mò ngồi dậy, lục va li ủi ba chiếc quần dài và một chiếc áo dài cho ngày hôm ấy.
 Sáng sớm, tôi nói với Văn hữu Thanh Song Kim Phú là tôi sẽ mặc áo dài với chị và tôi đem theo đôi giày cao để có một phong thái lịch lãm, đàng hoàng. Nhưng tôi không tiết lộ tôi giữ ấm bằng cách nào khi tôi mang giày cao, không vớ. Văn hữu Thanh Song Kim Phú ngạc nhiên vô cùng nhưng vui ra mặt.
 Ăn sáng xong, chúng tôi rời khách sạn sớm để ghé tượng Đức Giám Mục Nathan Söderblom, người được giải Nobel Hòa Bình năm 1930, chụp hình làm kỷ niệm, trước khi đến lâu đài Uppsala.






Hội nghị bắt đầu từ lúc 9 giờ. Khi nghe thông báo về việc bầu cử, tôi vội vã rời phòng Hội Nghị đến tìm ban tổ chức, lấy số mật mã để bầu.
 
Rất thú vị là tôi được gặp Pavlo, người mà tôi thường liên lạc trước khi đến Thuỵ Điển.Tưởng đâu là một vị lớn tuổi, đạo mạo ai dè là một anh thanh niên khá trẻ và tài ba, khôngngờ.



Bầu xong, tôi trở lại Hội Nghị. Chủ đề của buổi sáng nay vẫn xoay quanh “ Sức mạnh của ngôn từ- Những thách thức trong tương lai đối với quyền tự do ngôn luận “The Power of Words- Future Challenges for Freedom of Expression.”
Sau đó, đến phần Báo cáo tổng hợp Đại Hội năm 2021 theo số liệu và phân tích của Google (General Report Congress 2021 in Numbers & Google Analytics), và Kết quả những thành tựu của Văn Bút Quốc Tế.
Tiếp đến là thông báo các cuộc họp của các Ủy Ban lâm thời và lịch Đại Hội 2023 (Provisional committee’s meetings and Congress calendar 2023)
Hội Nghị công bố Đại Hội Văn Bút Quốc Tế lần thứ 89 sẽ là trực tuyến( Online) từ ngày 25 đến ngày 29 tháng 9 năm 2023. Nếu TrungTâm Văn Bút nào muốn tổ chức Đại Hội Văn Bút Quốc Tế Sang Năm sẽ được hoan nghênh.
Sau đó, tất cả các đại biểu được mời ra ngoài trước Hội Trường để chụp hình chung.

Tuy nhiên, ngoài cửa phòng không đủ chỗ cho hơn trăm người nên tất cả phải ra ngoài trước lâu đài Uppsala.


Chụp vài tấm hình xong, chúng tôi lần lượt trở vào lâu đài, lên tầng cao để dùng bữa trưa.Vẫn như những hôm trước, chúng tôi ăn trưa từ lúc 1 đến 2 giờ.


Hai giờ chiều Hội Nghị bắt đầu với Chiếc ghế trống Narges Mohammadi(Iran) do cô Iman Humaydan Younes trình bày.

Tưởng cũng cần nói rõ vấn đề trình bày các trường hợp đặc biệt trong Chiếc Ghế Trống tại Đại Hội Văn Bút Quốc Tế.   Chuyện chọn lựa các trường hợp văn nghệ sĩ bị áp bức cần được nêu danh với chiếc ghế trống như Phạm Đoan Trang và đại biểu được mời trình bày về chiếc ghế trống trước Đại Hội Đồng VBQT không phải dễ dàng do đó tôi cảm thấy rất hãnh diện đại diện Văn Bút Việt Nam Hải Ngoại phát biểu trong phần Chiếc Ghế Trống Phạm Đoan Trang trước Đại Hội Đồng Văn Bút Quốc Tế kỳ 88.
 
Trong Đại Hội Văn Bút Quốc Tế chỉ khoảng 5 đến 6 Nghị quyết (Resolutions) được Đại Hội Đồng VBQT chấp thuận và thông qua.  Văn Bút Việt Nam Hải Ngoại rất vinh dự cùng Văn Bút San Miguel bảo trợ Nghị quyết “RESOLUTION ON THREATS TO FREEDOM OF EXPRESSION AND PROTECTION OF CIVIC SPACE” do cựu Chủ tịch Vịnh Thanh Dương Thành Lợi soạn thảo và được Ủy Ban Các Nhà Văn Bị Cầm Tù (Writers in Prison Committee) đệ trình và đã được Đại Hội Đồng Văn Bút Quốc Tế kỳ 88 tại Uppsala chấp thuận thông qua.
Nghị quyết nêu lên trình trạng nhân quyền tồi tệ tại Việt Nam.
“Tại Việt Nam hơn 200 nhà hoạt động đang bị giam giữ và ít nhất 332 nhà hoạt động nằm trong tình trạng nguy hiểm.Trong những người bị bắt có 92 phụ nữ và 71 người gốc dân tộc thiểu số đã nhận án tù nhiều năm trong đó có Phạm Đoan Trang, người bị tuyên án 9 năm tù vào tháng 12-2021 chỉ vì đòi hỏi cải tạo xã hội và bầu cử tự do.”
“In Vietnam, there are over 200 activists in prison and at least 332 activists at risk.  Among the imprisoned activists are 92 women and 71 ethnic advocates, who received lengthy prison sentences, among them writer and activist Pham Doan Trang who was sentenced to nine years’ imprisonment in December 2021 for calling for social reforms and free elections.”
và yêu cầu nhà nước Việt Nam phải thả các văn nghệ sĩ và nhà hoạt động bị giam giữ cũng như phải tôn trọng trách nhiệm đối với các công ước quốc tế đòi hỏi bảo vệ nhân quyền của công dân, văn nghệ sĩ, ký giả, các nhà hoạt động, v.v, và xây dựng môi trường xã hội tự do để tất cả mọi người có thể sử dụng quyền tự do ngôn luận.
 Nghị quyết này có trong hồ sơ đại biểu tham dự Đại Hội Văn Bút Quốc Tế lần thứ 88 tại Uppsala, Sweden. Vui lòng bấm link để xem chi tiết:

RESOLUTION ON THREATS TO FREEDOM OF EXPRESSION AND PROTECTION OF CIVIC SPACE
 
Tiếp theo chương trình là cuộc thảo luận của các vị chủ tịch Danh Dự của Văn Bút Quốc Tế về đề tài “BACK TO THE FUTURE”. Các chủ tịch Danh Dự của Văn Bút Quốc Tế tham dự cuộc thảo luận hôm ấy là Jennifer Clement, Per Erik Wästberg và Homero Aridjis. Cuộc thảo luận được điều hành bởi chủ tịch Burhan Sönmez. Đây là phần mà tôi thích nhất trong ngày.


Tôi không ngờ trong buổi tiệc Khai Mạc đầu tiên trong trường Đại Học Uppsala, tôi đã tình cờ được chụp hình với nhà văn nổi tiếng Homero Aridjis. Nhà văn người Mexico Homero Aridjis là chủ tịch của Văn Bút Quốc tế từ 1997 đến năm 2003.


Tôi chỉ tiếc là tôi không mạnh dạn tìm cách chụp hình kỷ niệm với chủ tịch Danh Dự Per Erik Wästberg. Nhà văn Thụy Điển Per Erik Wästberg là chủ tịch của Văn Bút Quốc tế từ năm 1979 đến năm 1986 và là thành viên của Ủy Ban Giải Văn học Nobel từ năm 2022.

Chương trình được tiếp tục với phần công bố kết quả bầu cử



Rồi đến phần Thảo Luận về chủ đề “GLOBAL ISSUES GLOBAL RESPONSE” Chủ đề này được thảo luận bởi các vị thuộc Ban Quản Trị Văn Bút Quốc Tế. (Tôi yên tâm khi nhìn thấy ông S. đã bình phục, không còn bị đau đầu)


Ngày hôm nay tôi rất vui vì được chụp hình với cô Tổng Thư Ký VBQT và Văn hữu của các trung tâm Văn Bút khác.




Do quá vui tôi không biết thời gian trôi qua khá nhanh và Hội nghị chấm dứt đúng 5 giờ chiều.

Như tôi đoán: Sau 5 giờ, những người tổ chức Yến tiệc Bế Mạc không cho chúng tôi ở trong lâu đài. Nếu chúng tôi không muốn về khách sạn rồi trở lại, chúng tôi phải ở ngoài lâu đài chờ trong 2 giờ.Họ chỉ mở cửa cho chúng tôi vào khi Yến tiệc bắt đầu lúc 7 giờ tối.


Chúng tôi không thể đi  bộ về khách sạn vì tình trạng đôi chân của Văn hữu Thanh Song Kim Phú khá yếu. Mặc dù chị không than thở một lời nào, nhìn cách chị bước đi, tôi hiểu chân chị rất đau. Vì lâu đài ở trên đồi cao, gần như tách biệt với những khu  sinh hoạt của dân địa phương, không một quán nước nào gần đó để chúng tôi có thể ghé vào nghỉ chân hay giữ ấm. Tôi đành phải đi lòng vòng xung quanh để chống lạnh và giết thời gian; trong lúc Văn hữu Thanh Song Kim Phú ngồi yên một chỗ ngắm cảnh vật.



Vài người đi về, rồi trở lại sớm.Nhưng giống như tình trạng của chúng tôi, người giữ cổng nhất định không cho vào. Đúng 7 giờ tối, tất cả  mọi người mới được lần lượt bước vô trong. Tôi ngơ ngác nhìn xung quanh.Chỉ sau hai tiếng đồng hồ, khung cảnh của lâu đài hoàn toàn khác hẳn. Ánh sáng lung linh của  những ngọn nến, và tiếng nhạc dịu dàng đưa chúng tôi lên những bậc cấp nơi có một chiếc bàn sắp đầy ly trắng trong, sáng loáng.Tại đây, có vài  tiếp viên đang đứng chờ. Họ lịch thiệp đưa rượu mời từng người. Chúng tôi, mỗi người, cầm một ly rượu đi lên đến phòng họp Hội Nghị. Trước cửa phòng, nơi hai cái bàn thường để nước nóng và cà phê, nay là quầy rượu với đủ loại.


Mọi người đều dồn tới nơi này, cười nói rôm rả. Ai nấy đều sang trọng trong những bộ y phục lịch lãm và đứng đắn .Tôi cảm thấy may mắn là mình mặc áo dài. Nếu không, bộ đồ tây đơn giản sẽ làm tôi dị hợm trong khung cảnh như thế.



Phòng Hội Nghị bấy giờ cũng hoàn toàn thay đổi. Những chiếc bàn đơn cho từng cặp đại biểu của từng trung tâm Văn Bút hướng về phía sân khấu sáng nay, bây giờ được thay bằng những dãy bàn dài được trải khăn trắng nối liền nhau từng hàng song song. Ly, dĩa, dao, muỗng, nĩa đủ loại và khăn ăn thắt hoa được sắp xếp đồng bộ một cách tỉ mỉ như được dùng thước đo để giữ từng khoảng cách đều đặn và ngay ngắn, trông rất nghệ thuật và trang trọng.



Khi ngồi vào bàn ăn, chúng tôi được dịp hỏi han, tâm tình và bông đùa với nhau nhẹ nhàng trong chừng mực. Rồi chúng tôi chợt ồ lên trầm trồ, từng chặp khi thấy các toán tiếp viên trẻ lịch lãm trong bộ đồng phục theo kiểu của những người phục vụ thức ăn  cho những buổi Yến tiệc của Hoàng gia bước ra với những chai rượu, món khai vị, món ăn chính hay món ăn tráng miệng.
Tất cả đã làm tôi cảm thấy vui và hãnh diện. Hãnh diện vì sự tiếp đón trịnh trọng và chu đáo vượt bậc của Ban tổ chức Văn Bút Quốc Tế và trung tâm Văn Bút Thuy Điển. Đây là lần đầu tiên tôi dự Đại Hội Văn Bút Quốc Tế nên tôi không hiểu những lần Đại Hội Văn Bút Quốc Tế những lần trước đó như thế nào nhưng tôi thực sự nghĩ rằng các Đại Hội sau sẽ phải qua một thử thách rất lớn trước sự thành công của Đại Hội lần thứ 88 tại Uppsala.
Buổi tiệc kết thúc lúc 11 giờ đêm. Khi chào mọi người ra về, tôi chúc mừng chủ tịch VBQT Burhan Sönmez
.
 
 
 
 

Yến Tiệc Bế Mạc Đại Hội Văn Bút Quốc Tế tại Uppsala, Thuỵ Điển 30/9/2022